خانه‌های تاریخی

کتاب حاضر،  دایره‌المعارف بناهای تاریخی ایران در دوره‌ی اسلامی است که به معرفی خانه‌های تاریخی ایران اختصاص دارد.

معرفی خانه‌ها بر اساس تقسیم‌بندی استانی صورت گرفته است و هر بخش به بررسی خانه‌های تاریخی یکی از استان‌های ایران اختصاص دارد. به گفته‌ی نویسنده، طراحی خانه‌ها متناسب با وضعیت اقتصادی بانی بنا، شرایط جغرافیایی و فرهنگی و امکانات و مصالح در دسترس صورت می‌گیرد. نمونه‌هایی که در کتاب بررسی شده‌اند، نوع متکامل و مجلل معماری مسکونی ایران و به ویژه در مناطق مرکزی آن است، زیرا بیش‌تر خانه‌های باقی‌مانده به قشر مرفه و توانمند جامعه تعلق دارند. در کتاب حدود هزار خانه‌ی تاریخی معرفی شده که بسیاری از آن‌ها برای نخستین‌بار است که منتشر می‌شود. هم‌چنین 2000 عکس و نقشه، ضمیمه‌ی مطالب کتاب است. به غیر از معدودی از خانه‌ها که مربوط به دوره‌ی صفویه و زندیه هستند تقریبا تمامی خانه‌های معرفی شده در قالب دوره‌ی قاجار قرار می‌گیرند. البته تعدادی از بناهای اوایل دوره‌ی پهلوی نیز به دلیل ویژگی‌های تاریخی، هنری و معماری خاص خود در این مجموعه معرفی شده‌اند. هم‌چنین با توجه به ماهیت و نوع کاربرد بناهای مسکونی، نوسازی و بازسازی‌ها در این دسته از بناها بیش‌تر از بناهای دیگر است و از این نظر قابل مقایسه با بناهای آرامگاهی، مساجد و بناهای عام المنفعه نیستند.

بریده‌ای از کتاب خانه‌های تاریخی

طراحی خانه ها متناسب با وضعیت اقتصادی بانی بنا شرایط جغرافیایی و فرهنگی و امکانات مصالح در دسترس صورت میگیرد از این رو میتوان شاهد تنوع بسیاری در خانه های ساخته شده بود، اما از آنجا که تعداد خانه های تاریخی برجای مانده محدود است و گروه باقیمانده نیز به قشر مرفه و توانمند جامعه تعلق دارند از دامنه این تنوع تا حدود زیادی کاسته میشود. با توجه به این واقعیت نمونه هایی که در اینجا مورد بررسی قرار میگیرد نوع متکامل و مجلل معماری مسکونی ایران و بویژه در مناطق مرکزی آن است و مطمئناً عموم مردم از خانه های بسیار ساده تری برخوردار بودند که در این مجلد کمتر مورد توجه بوده اند.