عصر پهلوی، جلد 9

(رضاشاه) که با کودتای اسفند ۱۲۹۹ به قدرت رسیده بود، بعد از استحکام پایه های قدرت خویش، از همان ابتدای کار علاقه خود را به پیروی از تجدد و فرهنگ غرب پنهان نکرد. او تلاش کرد تا هر چه سریع تر از فرهنگ و تمدن ایرانی، ملی و حتی مذهبی فاصله بگیرد و فرهنگ غرب را جانشین آن کند؛ به گواهی تاریخ سیاسی کشور، در این راه از هیچ کوششی دریغ نکرد. لاجرم می بینیم که در اولین اقدام پس از رسیدن به قدرت دستور ممنوعیت تعزیه، این نمایش چندهزار ساله و سپند ایرانی، را صادر می کند و به نمایش تخته حوضی نیز به چشم وسیله ای مطربی می نگرد.

این اقدام لطمه جبران ناپذیری به پیکر ارجمند تعزیه و تخته حوضی وارد آورد و این دو نمایش اصیل ایرانی را، با این منطق که این ها مقولاتی برگشت خواهانه ارتجاعی است، از میان اکثریت مردم دور کرد؛ تعزیه را از شهرها طرد و روانه روستاها و تخته حوضی را خوار و بی مقدار کرد. پر گویی نیست اگر گفته شود چنین ستمی در هیچ دوره از تاریخ ایران به نمایش های ایرانی نرفته بود، مگر در زمان حکومت گران عرب که هر چه را با منافع و سیاست خود هم سو نمی دیدند انگ کفر و الحاد به آن می چسباندند و از حیز انتفاع ساقط می کردند و..

بریده‌ای از کتاب عصر پهلوی

بعد از مدتی که از ورودم به کارنمایش توسط روانشاد عباس نفری یکی از پیش‌کسوتان کارنمایش در همدان گذشت دائم این اندیشه در مغزم جا کرده بود که ایران و یونان هر دودو کشور متمدن و قدرتمند جهان کهن بوده‌اند؛ اما چرا یونان دارای چنان تاریخ مدونی در هنرنمایش است و کشور ما حتی در تدوین تاریخ سیاسی و اجتماعی هم خود هم دارای مشکل؟ و هرچه که به‌عنوان کتب و منابع تاریخی دارد کلی‌گویی است و صرفاً تاریخ پادشاهان و آنچه را هم که غربیان برایمان نوشته‌اند بسیاری از موضوعات و مطالبشان در باور نمی‌گنجند.