روابط خارجی ایران و امریکا در دوره‌ اول ریاست جمهوری نیکسون

اهمیت زیاد نفت ایران و منطقه خاور میانه برای آمریکا و کشورهای صنعتی در دوره پهلوی باعث شد که آمریکا برای تسلط یافتن بر این منطقه حساس جهان از شیوه‌های گوناگونی استفاده کند که عمدتا بر محور دیپلماسی جذب کشورهای منطقه و وابستگی روزافزون آنان به صنایع آمریکایی استوار بود؛ همین مسئله باعث شد که […]

اهمیت زیاد نفت ایران و منطقه خاور میانه برای آمریکا و کشورهای صنعتی در دوره پهلوی باعث شد که آمریکا برای تسلط یافتن بر این منطقه حساس جهان از شیوه‌های گوناگونی استفاده کند که عمدتا بر محور دیپلماسی جذب کشورهای منطقه و وابستگی روزافزون آنان به صنایع آمریکایی استوار بود؛ همین مسئله باعث شد که رژیم پهلوی و کشورهایی مثل عربستان سعودی به نزدیک‌ترین و مهم‌ترین متحدان آمریکا در منطقه تبدیل شوند. با توجه به این مهم، کتاب حاضر، روابط خارجی ایران و آمریکا را در دوره اول ریاست جمهوری نیکسون، یعنی از سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۲ بررسی کرده است. «روابط اولیه ایران با آمریکه جنبه فرهنگی و دینی داشت زیرا ابتدا مبلغان مذهبی از امریکا به ایران آمدند و فعالیتهای فرهنگی خود را در میان آسوریهای ارومیه شروع کرده در کنار آن به امور عام‌المنفعه‌ای نظیر ایجاد مدارس و درمانگاه‌ها پرداختند. این افراد زیر پوشش اقدامات بشر دوستانه برای تغییر آیین ایرانیها، فعالیتهای گسترده‌ای را در ایران انجام می‌دادند.امریکاییها از همان روزهای اول ورود به ایران با شرکت در امور اجتماعی و آموزشی در صدد کسب محبوبیت سیاسی در میان لایه‌های پایین جامعه ایرانی برآمدند؛ از طرف دیگر برای روشنفکران ایرانی که تازه با تاریخ تمدن غرب و اوضاع سیاسی جهان آشنا می‌شدند، امریکا به دلیل نداشتن سابقه مداخله در امور ایران تا آن زمان و مخفی بودن اهداف امپریالیستی، جاذبه‌ای خاص داشت؛ از این‌رو ایرانیان روشنفکر را به فکر استفاده از این اهرم قدرت برای رهایی از سلطهٔ انگلیس و روس انداخت. در دوره پهلوی که محمدرضاشاهخاطره تلخ جنگ دوم جهانی و از دست رفتن ارتش ایران را فراموش نکرده بود؛ به دنبال راه چاره‌ای برای جلوگیری از تکرار دوباره این فاجعه می‌گشت و برای ایجاد تعادل و توازن در سیاست خارجی‌اش به دنبال نیروی سومی بود که توان حمایت از ایران را در مواقع حساس داشته باشد و در شرایط ویژه آن زمان، این تنها ایالات‌متحده‌امریکا بود که هم می‌توانست و هم مشتاق بود که چنین نقشی را ایفا نماید. در حقیقت امریکا که به دنبال جای پایی محکم و مطمئن در منطقه خاورمیانه می‌گشت، این پیشنهاد ایرانیان را با آغوش باز پذیرفت و در نتیجه روابط دو کشور روزبه‌روز گسترش یافت و د دوره نیکسون به اوج گسترش خود رسید.» این کتاب در سه بخش جداگانه، روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران را با آمریکا در دوره نیکسون بررسی کرده است.