تاریخ تطبیقی هنر، جلد 1

کتاب تاریخ تطبیقی هنر؛ جلد اول اثری از مرتضی گودرزی (دیباج) است که در انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. این اثر یک مجموعه چهارجلدی است که بر اساس دوره‌های تاریخی تقسیم‌بندی و شرح شده و به بررسی تطبیقی هنر می‌پردازد.

مرتضی گودرزی (دیباج) در این مجموعه چهارجلدی به بررسی تاریخ تطبیقی هنر می‌پردازد و در هر جلد آن، یکی از دوره‌های تاریخی را انتخاب و شرح کرده است. در این مجموعه ابتدا به زیرساخت‌های سیاسی و اجتماعی هر دوران می‌پردازیم و در ادامه ادبیات و حوزه‌های دیگر هنری مانند معماری، نقاشی، پیکرتراشی و مجسمه‌سازی، موسیقی و … را بررسی می‌کنیم. شرح و بررسی‌ها به صورت دوره‌های پنج ساله صورت گرفته است.

جلد اول این اثر به قرون پانزدهم و شانزدهم اختصاص دارد و بررسی‌ها از سال ۱۴۰۰ میلادی یعنی آغاز قرن پانزدهم شروع شده است. از دیگر مطالبی که در این کتاب به آن‌ها اشاره شده است رنسانس، ویژگی‌های آن و تغییرات اجتماعی آن روزگار است.

بریده‌ای از کتاب تاریخ تطبیقی هنر

آیا مطالعه تاریخی فقط یک حوزه تحقیقی هنر می‌تواند درباره همان حوزه تخصصی از نظر ماهیت تأثیرات مختلف اعتقادی سیاسی‌اجتماعی فرهنگی و حتی اقتصادی و دیگر عوامل تأثیرگذار بر آن اطلاعات کافی و جامعی به خواننده و یا مخاطب بدهد؟ بدون تردید پاسخ مثبت نیست و اصولاً هر نوع مطالعه تاریخی حول یک محور تخصصی، نیازمند اطلاعات دیگری است که ارزیابی‌ها را در مورد آن برای مخاطب و محقق و هر جستجوگری کامل سازد. کلیتی در تاریخ هنر عادی و رایج هر حادثه و تحول هنری و حتی خلق اثری را همچون که جزءجزء می‌شود بررسی و مشاهده می‌کنیم؛ اما در بررسی تطبیقی رشته‌های تخصصی هر جزء تلألؤ و اشاره‌ای است به دیگر اجزاء در واقع کلیات تاریخ تطبیقی هنر در یک مسیر خطی و عرضی صحنه‌ای است که بازی جدی مناسبات جهانی هنر و پیوستن و بستن بی‌وقفه یگانگی و چندگانگی بر آن اجرا می‌شود و آنها را تماماً قابل‌رؤیت می‌کند بررسی تطبیقی تاریخ هنر در رشته‌های گوناگون با دمیدن یک نوع روح شناخت امکانی را فراهم می‌کند که سیمای دیگری از بسیط هنر را به‌یک‌باره بتوان دید. چنین روندی، فضای گسترده پویایی را پیشروی مخاطب می‌گذارد که بسیار جذاب‌تر از لذتی است که تنها با خواندن تاریخ یک‌رشته هنری به مخاطب دست می‌دهد. زیرا تاریخ هنرهای رایج و متعارف همواره و معمولاً با نوعی رادیکالیسم خود فرانگری و دستیابی به روابط میان رشته‌های گوناگون هنری را نادیده می‌گیرند هر چند مطالعه پیرامون یک‌رشته هنری مانند معماری و نقاشی مطالعه یا پژوهشی یگانه است؛ اما در عوض این یگانگی نمی‌تواند گفت‌وگوی پنهان و آشکار میان همه هنرها یا لااقل چند رشته و زیر ساخته‌ای اجتماعی فرهنگی آنها را بیان سازد. به این دلیل که موارد فراوانی در تاریخ هنر وجود دارد که علت آن در یک حوزه تخصصی و معلول آن در حوزه تخصصی دیگری است همچنان که گاه علت یک پدیده اساساً در خارج از حوزه و جامعه هنری قرار دارد.