موسیقی، فقه، انقلاب اسلامی تهدید یا فرصت

کتاب موسیقی، فقه، انقلاب اسلامی تهدید یا فرصت اثری از مجتبی فلاحتی است که در انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب بررسی اجتهادی آرای فقهی، موسیقایی رهبر انقلاب است. 

مجتبی فلاحتی در کتاب موسیقی، فقه، انقلاب اسلامی تهدید یا فرصت، به بررسی اجتهادی آرای فقهی، موسیقایی رهبر انقلاب پرداخته است. او این کتاب را بر اساس این محور اصلی نوشته است: محور اول متن کتاب است که فقهی و برگرفته از نصوص و روایات است؛ محور دوم تحلیلی فقهی پیرامون مسأله مهم و جذاب موسیقی است و محور سوم تطبیق تمام مباحث فقهی فقهای شیعه و خصوصا آیت الله خامنه ای، در یک مجموعه در باب موسیقی است. با مقوله انقلاب اسلامی، تعیین نسبت و تراز نموده است.

در پایان نیز قرار است به پاسخی برای این پرسش دست پیدا کنیم: با توجه به نشر و گسترش موسیقی در جمهوری اسلامی، تکلیف سبک زندگی مؤمنانه مردم در چه نسبتی با مسأله موسیقی است؟ آیا موسیقی برای نظام اسلامی و سبک زندگی دینی تهدید است یا فرصت؟

بریده‌ای از کتاب موسیقی، فقه، انقلاب اسلامی تهدید یا فرصت

علاقه عموم مردم و انسان‌ها به مقوله موسیقی به گونه‌ای بوده و هست که همگان را مجاب کرده است که واقعاً نمی‌شود موسیقی را ممنوع کرد، بلکه باید آن را مدیریت کرد. این نکته را در بحث امواج چهارگانه فتوا در مورد موسیقی بیشتر توضیح خواهیم داد که حتی حضرت امام خمینی (ره) ـ که در اوایل انقلاب دستور به حذف مطلق موسیقی می‌دهند و نظر به منع کلی آن داشته‌اند در ادامه و با به وجود آمدن بسترهای هنری انقلابی آن و علاقه به نوع حلال و حماسی انقلابی آن ـ به این نتیجه می‌رسند که اصل موسیقی از صداوسیما قابل حذف نیست و فقط انواع لهوی و طاغوتی آن باید حذف شود. این حرکت بدین معناست که حتی فقیه آگاه و شجاع و متشرّعی همچون امام راحل (ره) نیز راضی نشدند مطلق موسیقی از جامعه حذف شود. در این زمینه نقل کلامی دیگر از حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای خالی از فایده نیست. ایشان می‌فرمایند: علاوه بر اینکه در دوران ما، در زمان ما، با این وسایل ارتباطی گوناگون که وجود دارد مسئله غنا از گذشته اهمیتش بیشتر است، در زمان سابق،‌ حتی در دوره‌ای که ما آن دوره را در اوایل زندگی‌مان درک کردیم، غنا بود، لکن این‌طور شایع نبود؛ چون امکانش نبوده. بعضی از افراد لاابالی مثلاً عروسی داشتند، جشنی داشتند، مطرب یا مغنی می‌آوردند، سازی می‌زدند. مخصوصِ عده معدودی از مردم بود. بعد که این وسایلِ ارتباط‌جمعی آمده، برای همه قابل دسترسی شد. این وسایل هم در کشور ما و هم در کشورهای اسلامی یک سوغات غربی بود، چون اختراعْ اختراعِ غربی و اروپایی بود. لذا، با محتوای اروپایی‌اش آمد و در بین غربی‌ها هم مسئله رایجی است. یکی از کارهای رایج و متداول در اروپا از سابق، از قدیم‌الایام، کنسرت‌های موسیقی بوده است که پول بدهند یک ساعت یا دو ساعت بنشینند و فلان آهنگ را از فلان نوازنده یا خواننده یا آهنگ‌ساز معروف گوش کنند که هنوز هم در کشور ما این‌طور چیزی معمول نیست، آن‌ها معمولشان بود. لذا وقتی وسایلِ ارتباط‌جمعی مثل رادیو و سپس تلویزیون درست شد، محتوا و مضمون غالب این وسایلِ ارتباط‌جمعی در آنجاها عبارت بود از موسیقی با همین محتوا وارد کشور ما شد و غنا و موسیقی در بین آحاد مردم رایج شد. هر چه هم که بیشتر پیش می‌رویم و جلو می‌رویم و وسایل ارتباط اجتماعی، وسایل الکترونیک و فنی و غیره توسعه پیدا می‌کند این معنا بیشتر رواج پیدا می‌کند. بنابراین، بحث مهمی است... چنان‌که ملاحظه می‌فرمایید، رهبر معظم انقلاب نیز بر این میل عمومی و حضور پُررنگ و غیر قابل حذفِ موسیقی صحه می‌گذارند و فقط فرمایش حضرتشان این است که باید برای مدیریت و مسیردهی صحیح به آن کارهایی انجام پذیرد؛ نه اینکه موسیقی باید از جامعه حذف بشود. در نتیجه، مفهوم این جمله این است که موسیقی دیگر حذف‌شدنی نیست.