بررسی و تحلیل موسیقی کلاسیک در قزوین

کتاب حاضر مطالعه‌ای است درباره‌ی بخشی از تاریخ موسیقی قزوین که بخشی از پایان‌نامه‌ی دوره‌ی دکترای نگارنده را (با تغییراتی در ساختار نوشتاری) دربر می‌گیرد. این اثر به درخواست ریاست حوزه‌ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی استان قزوین، جناب آقای محمد کرم‌اللهی، و همکاری معاون محترم ایشان، سرکار خانم زهره ترکمن، تألیف شد. در این اثر، تلاش شده، به دور از گرایش‌های ناسیونالیستی (عاملی که متأسفانه گاه در تحقیقات امروز مشاهده می‌شود)، تحولات موسیقی قزوین بررسی و تصویر روشنی از این تحولات ارائه شود.

در این تحقیق، وضعیت موسیقی کلاسیک در قزوین، از دوران صفوی تا انتهای دوران پهلوی، بررسی می‌شود. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوا با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و مصاحبه است. دوران ذکرشده را می‌توان به دو صورت‌بندی تقسیم کرد. صورت‌بندی نخستین، بر اساس گفتمان‌های دو نیروی مهم اجتماعی متأثر از مذهب تشیع دوازده‌امامی انجام شد. وضعیت موسیقی در نگرش و رفتارهای اجتماعی این صورت‌بندی در محدوده‌ی احتیاط یا ممنوعیت قرار داشت. ممانعت برای لایه‌های برتر اجتماعی کمتر و برای دیگر سطوح اجتماعی بیشتر بود. پارادایم مذکور در شأن اجتماعی اهل موسیقی، طبقه‌بندی اجتماعی، کارکرد موسیقی آوازی و سازی و نظام تئوریک تأثیرات ژرفی را بر جای گذاشت. موسیقی قزوین، در دوران پایتختی و رواج تعزیه در دوران ناصری، از روند دینامیکی برخوردار بود.

بریده‌ای از کتاب بررسی و تحلیل موسیقی کلاسیک در قزوین

با شکل‌گیری جنبش مشروطه و تمایل برخی از جریانات این جنبش به مدرن شدن (با تمایل غربی) صورت‌بندی دیگری شکل گرفت. در این صورت‌بندی موسیقی دیگر در گفتمان محدودیت یا ممنوعیت‌های حکومتی قرار نداشت. در نگرش و رفتارهای اجتماعی، روند دیگری در حال شکل‌گیری بود که تأثیرات تدریجی آن بر حیات موسیقایی دوران نیز مشهود بود.