تشنگان دشت غوریان

جهاد اسلامی در هرات، از قیام گسترده 24 حوت (اسفند) 1357 شروع شده و با جنگ «زنده جان» در سال 1370 به پایان رسیده است. این هر دو واقعه در مبارزات مردم افغانستان تعیین کننده و به یاد ماندنی است؛ «تشنگان دشت غوریان» که به خاطرات مجاهدین هرات طی سال های 1357-1362 می پردازد، حاوی مطالبی درمورد قیام حوت و خاطرات سال های جهاد در افغانستان است که در آن مطالبی چون درغوریان و زنده جان، در شهر هرات و در فرقه هرات گنجانده شده است.

در این کتاب شاهد چگونگی حمله ارتش شوروی و محاصره هرات توسط این نیروها هستیم و در ذیل خاطرات با چگونگی دفاع از این شهر و رشادت های مردانی بر می خوریم که شاید تاریخ هیچ گاه از آن ها یاد نکند.
یکی از محاسن کتاب این است که بیشتر افرادی که در این مبارزه شرکت داشته اند مدتی است در گذشته اند یا بنا به دلایل بسیار از جمله گمنامی، امکان مصاحبه و ضبط خاطرات آن ها وجود ندارد. بنابراین همت تدوین کنندگان این اثر تا همین جا هم ستودنی است.

بریده‌ای از کتاب تشنگان دشت غوریان

در این خاطرات به اصطلاحاتی برخورد میکنیم که روزگاری در کشور ما نیز رایج بود. به طور نمونه آن ها هنوز به ماه اسفند میگویند ماه حوت، یا به صبحانه میگویند چاشت. اینگونه اصطلاحات در این کتاب می تواند یادگاری از گذشته کشورمان باشد. تدوینگر در این اثر با تقسیمبندی موضوعی خاطرات هریک از راویان، یک حادثه را از زبان چندین شاهد عینی روایت میکند که هر یک، بازگوکننده گوشهای از آن رخداد است و با کنار هم قرار دادن خاطرات مشترک راویان، به نمایش مستندگونه واقعه دست زده و تصاویر زنده و بکری از قیام مجاهدین هرات به خواننده نشان میدهد. از این رو کتاب «تشنگان دشت غوریان» را بیشتر میتوان به عنوان ماده خامی برای بررسی تاریخی قیام مجاهدین هرات به کار برد و به نظر می رسد گروه پژوهش و سفارشدهندگان کتاب نیز چنین قصدی داشتهاند تا با ثبت تاریخی این واقعه پیش از هر چیز زمینه را برای یک تحقیق مستقل فراهم آورند.