نگاهی غیرسیاسی به مسئله فقر و زندگی پرتلاطم مرزنشینان

از گذشته‌های دور، مردم روستاها و شهرهای مرزی، گاهی برای تأمین نیازهای خود، به آن سوی مرز رفته و بخشی از مایحتاج خود را خریداری و وارد کشور می‌کردند. اختلاف قیمت‌ یک محصول در دو طرف مرز، کسب و کاری را به راه انداخت که امروزه به آن کولبری می‌گویند. اگرچه در گذشته بازارچه‌های مرزی فعال بودند و کولبران از معابر مرزی به‌سادگی کالایی را وارد کشور می‌کردند اما در سال‌های اخیر، با بسته شدن بسیاری از این معابر، کولبری از مسیرهای صعب العبور و سخت تبدیل به پیشه برخی از مردم کشورمان به‌ویژه در غرب و شمال غرب کشور شد. عبور غیرقانونی از مناطق مرزی صعب العبور، گاهی مخاطرات جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. شلیک نیروهای مرزبانی، رفتن روی مین، سقوط به دره، گرفتاری در کولاک بخشی از خطراتی است که یک کولبر با آن دست و پنجه نرم می‌کند. با وجود تلخی این حوادث اما در ایران کمتر به این موضوع پرداخته می‌شد و همین فرصتی را به رسانه‌های فارسی زبان ضد ایران داده بود تا با رنگ و لعاب سیاسی به این پدیده ناخوشایند بپردازند.

کتاب «یک زمستان با کولبرها» تلاش کرد تا به این معضل از نگاه یک ایرانی و فارغ از نگاه‌های سیاسی بپردازد. برخلاف رسانه‌های غربی، برای نگارنده، مردم و درد آنها اهمیت داشت و از همین رو نیز در این کتاب تلاش شد تا ضمن پرداختن به مصائب کولبری، به تبعات آن برای کشور و حتی مردمی که هنوز به این پیشه مشغولند پرداخته شود و راه‌حل‌هایی که تا حدودی می‌تواند به مرور اوضاع را در مناطق مرزی سامان دهد را بیان کند.

در این کتاب نگارنده دو سفر به مناطق مرزی داشته است؛ اولی در دی 1398 که خبر درگذشت دو نوجوان بر اثر سرما حین کولبری منتشر شد و دومی 40 روز بعد در اواخر بهمن ماه. مقصد سفر اول مرز مریوان بود و مقصد سفر دوم مرز سردشت، پیرانشهر و مریوان. سفر نخست دو روز به درازا کشید و سفر دوم هفت روز. در این دو سفر، نگارنده حداقل با بیش از 100 کولبر به گفت‌و‌گو نشست تا جزئیات دقیق از کولبری را به دست آورد.

جدا از گفت‌و‌گو با کولبرها در مرزهای مختلف، با کارشناسان و صاحب‌نظران و حتی فرماندار وقت شهرستان سردشت و وکیل پرونده‌های کولبران کشته شده نیز گفت‌وگو شد تا یک تصویر کامل از پدیده کولبری در اختیار مخاطبان قرار داده شود.

در ایران معضلات اجتماعی دیگری نیز وجود دارد که نوشتن از آنها، هم مرهمی است برای کسانی که درگیر آن معضل هستند و هم بسته‌ای جامع برای تصمیم گیرانی است که اطلاع دقیقی از معضلات ندارند.