رمزگشایی از کتاب «الهی نامه» عطار

این کتاب بازنویسی «الهی نامه» منظوم عطار نیشابوری است که در بخش اول آن، عین متن داستانهای الهی نامه در نه عنوان آمده است و در بخش دوم داستان های الهی نامه به نثر فارسی بازنویسی شده است. در این کتاب افراد و سوژه های مختلف الهی نامه تفکیک شده و نکات طنز آمیز و رمز گونه آن برای خوانندگان توضیح داده شده است. نویسنده از متن «الهی نامه» ای که «هلموت ریتر» تصحیح انتقادی نموده، استفاده کرده و در بخش پیشگفتار نیز شرح حال مختصری از عطار نیشابوری ارائه کرده است.

در کتاب طنز و رمز الهی نامه، پس از معرفی کامل عطار نیشابوری و نگاهی اجمالی بر وقایع تاریخی دوران عطار نیشابوری به بررسی شگردهای هنری او در این اثر می پردازد. شوریدگان، فرستادگان، راهروان مکتب عشق و عرفان، فرمانروایان، زنان، شاعران گمراه، خردمندان و کوردلان، براساس متن الهی نامه، شناسایی و روش پرداخت شخصیت آنها شرح داده شده است.

بهروز ثروتی کتاب الهی نامه عطار را به این شکل در بخش پیشگفتار معرفی می کند: «الهی نامه فریاد شش قرن بیداد در خراسان است که از گلوی عطار نیشابوری بیرون می آید و در صفحات تاریخ ادبیات ایران ضبط می شود.»

نویسنده اثر در بخش اول این کتاب همچنین آورده است: «برای آگاهی همگان از داستان های الهی نامه، همه را به نثر ساده بازنویسی کردم که اگر کسی امکان و حوصلة خواندن الهی نامه منظوم عطار را ندارد، از اندیشه عطار بی خبر نماند. ولیکن، این واقعیت باید بازگو شود که این بازنویسی لذت و هدایت الهی نامه منظوم را به همراه ندارد و یک نقد ناقص و نقل خشک داستانی است. اگر کسی بخواهد در وادی عرفان عطار گام بردارد، باید دست به دامن الهی نامه ببرد و همان را بخواند و بداند. بنده امید مندم این سعی در نظر اهل ادب ناپسند ننماید و نقد آن پژوهندگان را به کار آید و نثر آن جوانان را در دل شوق و آگاهی افزاید.»

بخشی از کتاب : «بهلول در بغداد از دست کودکان به تنگ آمد که بر هر سوی می تاختند و سنگ بر وی می انداختند. چون از عهده ایشان برنیامد خم شد و سنگی کوچک از زمین برداشت و گفت حال که مرا می زنید با این چنین سنگی کوچک بزنید. چون سنگ های بزرگ پایم را زخمی می کند و نمی توانم ایستاده نماز بخوانم و ناچار نشسته می خوان … »