طنز در ادبیات تعزیه

«طنز در ادبيات تعزيه» عنوان كتابي است پژوهشي‌ـ تحقيقي اثر «منوچهر احترامي» كه به تعزيه‌نامه‌ها و موضوع آنها مي‌پردازد.

در اين تحقيق، نزديك به 190 تعزيه‌نامه در بيش از نود موضوع اصلي مورد بررسي قرار گرفته و با انجام مطالعات تطبيقي گسترده بين ادبيات تعزيه و ادبيات كلاسيك زبان پارسي، فضاهاي طنز‌آميز موجود در متون تعزيه و نيز سرچشمه‌هاي آن در فرهنگ كهن ايران نشان داده شده است. اين كتاب حاوي مطالبي دربارة شيطان دشمن قديمي انسان، علي(ع) و ابن ملجم، حالات و حركات نمايشي، رفتارها و موقعيتهاي طنزآميز، پيش‌واقعه و گوشه شاه و وزير، خروج مختار در كوفه و اخراج اشقيا از روي زمين، ابن زياد و شمر است.

بریده‌ای از کتاب طنز در ادبیات تعزیه

تعزيه به عنوان نوعي از نمايش مذهبي، از لحاظ شكل، وامدار شيوة نمايش سنتي است و از لحاظ محتوا در عين حال كه گوشه چشمي به شهيدان بزرگ عالم: هابيل، ايرج و به ويژه يحيي بن زكريا و سياوش دارد، بر پايه باورهاي شيعي دين اسلام استوار است و امام حسين (ع) را به عنوان سالار و سرآمد شهيدان عالم مي‌شناسد... حوادث تعزيه به طور معمول از روي وقايع تاريخي و روايات مذهبي و نيز افسانه‌هاي آييني و قصه‌هاي ديني گرته‌برداري شده‌اند و از اين لحاظ تعزيه در غالب موارد، عيناً به بازگويي و بازسازي وقايع مي‌پردازد.