گوسان پارسی

مجموعه‌ی حاضر به مناسبت کنگره‌ی “گوسان پارسی” و با هدف بررسی مضامین فرم و کارکرد نقل در نواحی ایران، نیز ریشه‌یابی علل اجتماعی پیدایش خنیاگران قدیم ایران، نگاشته شده است. گفتنی است گوسان‌ها از اولین راویان و عهده‌داران بخشی از فرهنگ و هنر شفاهی در فلات ایران بوده‌اند. در این زمینه به ویژه باید از […]

مجموعه‌ی حاضر به مناسبت کنگره‌ی “گوسان پارسی” و با هدف بررسی مضامین فرم و کارکرد نقل در نواحی ایران، نیز ریشه‌یابی علل اجتماعی پیدایش خنیاگران قدیم ایران، نگاشته شده است. گفتنی است گوسان‌ها از اولین راویان و عهده‌داران بخشی از فرهنگ و هنر شفاهی در فلات ایران بوده‌اند. در این زمینه به ویژه باید از تسلط آنان بر موسیقی و هنر خنیاگری تأکید ورزید. در عین حال می‌توان متصور شد که آگاهی از اندوخته‌ها و یافته‌های تاریخ اجتماعی و برخی جنبه‌های هستی‌شناختی، دینی مذهبی و حکمی نیز در حوزه‌ی دانش گوسان‌ها قرار داشته است. در خصوص چگونگی پیدایش گوسان‌ها در کتاب، تصریح گردیده: “جوامع ابتدایی انسانی بسیار پیشتر از دورانی که به اختراع بزرگ خط و کتابت توفیق یابند، راه‌هایی را برای تثبیت و انتقال فعالیت‌های اجتماعی و ذهنی خود جست‌وجو کردند. چگونگی پیدا کردن روش‌هایی که بتواند به حفظ و بقای تجارت گذشته منجر شود، خود به خود به بروز اندیشه و مبارزه‌ای جدید، منجر شد. به غیر از پیدا شدن چارچوب‌های عرفی جهت تضمین و حفظ تجارب گذشته، متعاقبا راه‌کارهای شفاهی متفاوتی برای بقای این باورها پدیدار شد که شعر، موسیقی، رقص، حرکات موزون و نمایش، برجسته‌ترین این اشکال است. پر واضح است استفاده از این گونه روش‌ها از یک سو به خاطر آمیختگی با عالی‌ترین احساسات روحی و ذوقی بشر و از سوی دیگر به دلیل شرایط سهل و ارزان و هم‌چنین آسان بودن گسترش و فراگیری به عنوان اصلی‌ترین اشکال انتقال فرهنگ برگزیده شد. از همین رو بعدها با پیدایش و اختراع خط نیز بسیاری از سنن فرهنگی از راه این گونه هنرها ادامه یافت”. از جمله مضامین نقالی که در کتاب از آن‌ها یاد شده عبارت‌اند از: “نقل‌های دینی مذهبی”، “پهلوانی”، “نقل‌های تاریخی، اسطوره‌ای و حماسی” و “نقل‌های غنایی” فرم اجرایی نقل‌ها نیز در نواحی ایران در چهار بخش به این شرح قابل تفکیک هستند: نقل کلامی یا روایتی (منثور)، نقل منظوم، نقل موسیقیایی، و نقل تلفیقی.