منشأ فرهنگ، تمدن و هنر در بین‌النهرین، جلد 1

کتاب حاضر، جلد اول از پژوهشی در حوزة تاریخ هنر و تمدن ایران زمین است که به منشأ فرهنگ، تمدن و هنر در بین النهرین کهن از سومریان نخستین، عصر پارینه سنگی تا برپایی حکومت سارگن اکدی اختصاص دارد. . در مقدمه به لزوم تأمل در تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر بین النهرین اشاره دارد و در فصل اول به کلیات بحث دربارة تمدنهای قدیم بین النهرین، تمدن سومری و پیش از آن اشاره نموده و در فصل مبادی بحث را به تاریخ و جغرافیای بین النهرین، کاوشهای باستان شناسی و اشارات کتب آسمانی اختصاص داده است. فصل سوم به بین النهرین در نخستین ایام از عصر کهن سنگی تا میان سنگی و تا نوسنگی و فصل چهارم به بین النهرین در فجر تاریخ مدنی (عصر جوامع متشکل روستایی) از عهد آهن، مفرغ و سفالینه ها تا عصر آغاز کتابت سنگی و فصل پنجم به بین النهرین در سپیده دم تاریخ مدنی (عصر نخستین جوامع شهری) اختصاص یافته است که در آن به چگونگی پیدایش شهرنشینی اشاره دارد.

فصل ششم به عهده فرمانروایان اساطیری در قصص آیینی بین النهرین اختصاص یافته که در آن به اسطوره آفرینش، آفرینش انسان، جست وجوی جاودانگی و عصر پادشاهان اساطیری پرداخته شده است. فصل هفتم به بین النهرین در اولین دوره از عصر باستان (سلسله های اولیه سومری) اختصاص دارد که در آن اجمالی از تاریخ و سیر حوادث در دوران سلسله های پیشین، مناسبات سیاسی ـ اجتماعی در دولت شهرها، آثار هنری، معماری، مجسمه سازی، هنرهای تزئینی اشاره شده است که نمونه های از آن در دولتهای کهن ایران امروزی نیز دیده می شود. پایان کتاب با کتابنامه، اعلام، فهرست و شرح تصاویر رنگی پایان می یابد. این کتاب تلاشی است تا از منظر خودی به تجزیه و تحلیل تاریخ باستان پرداخته شود و به دیدگاه محققین و مستشرقین بازبینی صورت گیرد و از این جهت قابل تأمل است.