کتاب حاضر، پژوهشی است دربارة 15 خرداد 1342 که سالهای قبل از آن یعنی 1340 تا بستر 15 خرداد را بررسی می‌کند. در این جلد وقایع بهار سال 1340 مرور می‌شود. فهرستی از اتفاقهای این فصل، تشخیص دست‌‌اندرکاران روزشمار را تأیید می‌کند که بهار سال 1340 نقطه آغاز مناسبی برای بررسی تحولات آتی ایران است، بندهای مهم فهرست وقایع چنین است. ـ رحلت حضرت آیت‌الله بروجردی و توجه به شناسایی مرجع تقلید جانشین ایشان ـ اعتراض و تظاهرات و اعتصاب دانشجویان، معلمان، کارمندان و کارگران ـ انتقال سمت نخست‌وزیری از جعفر شریف امامی به علی امینی ـ انحلال دو مجلس وقت، سنا و شورای ملی ـ تأسیس نهضت آزادی ایران و جلسات جبهه ملی ـ بازداشت چهره‌های نظامی به اتهام فساد مالی ـ فعالیت جمعیتهای زنان به ریاست یک زن وابسته به حکومت و اعلام موجودیت اتحادیه زنان حقوق‌دان ایران ـ آغاز اجرای قانون اصلاحات ارضی به این ترتیب جلد اول روزشمار، در مسیری از روزهای تاریخ ایران قدم برمی‌دارد که در نهایت به 15 خرداد 1342 می‌رسد. در این مسیر چهره‌ها، اتفاقها و واکنشها با مخاطب سخن می‌گویند و اگر تحلیلی از شرایط و اوضاع به ذهن خواننده می‌رسد. از گرد آمدن و اقتضای طبیعی اخبار است، و اگر نه، این روزشمار به دنبال تحلیل وقایع آن دورة تاریخی نیست. این اثر در جلدهای بعد به 15 خرداد 1342 و پایان دورة زمانی مورد توجه خود (پایان سال 1343) نزدیک می‌شود. روزشمار هر روز با عنوانهای خبرهای همان روز آغاز می‌شود و سپس متن خبرها، وقایع آن روز را شرح می‌دهد. این متن پی‌نوشتی دارد که شامل نشانی منابع خبری است. نشانی منابع مطبوعاتی در همین پی‌نوشت کامل است، کتابنامه، و نمایه در آخر کتاب اضافه شده است. روزشمار 15 خرداد 1342 می‌خواهد فاصله بین دو حوزة اول عمومی و خاص را دربارة انقلاب اسلامی و مردمی طی کند. این کار از نخستین روزهای سال 1376 آغاز و منابع موجود توسط همکاران واحد تدوین تاریخ دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزة هنری در قالب «طرح تحقیقاتی 15 خرداد 1342» جست‌وجو و یادداشت‌برداری شده است. این بررسی از آغاز سال 1340 تا پایان سال 1342 خورشیدی را در بر می‌گیرد تا از مقدمه و بازتاب حوادث خرداد 1342 نیز به صورت کامل یاد شود.