مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما

این کتاب درواقع ترجمه‌ای است از مدخل «فیلم»، نوشتۀ تامس اِلسِیسور و ا. پوپ، در دانشنامۀ زبان و زبان‌شناسی به اضافۀ یادداشت‌هایی که برخی از اصطلاحاتِ ـ به‌ویژه زبان‌شناختیِ ـ داخل متن را توضیح می‌دهد. مطالب این مجموعه مروری است تاریخی ـ تحلیلی بر مطالعات زبان‌شناختی و نشانه‌شناختی سینما در غرب، و عمدتاً اروپا.

سینما، نظام/ زبانی چندلایه دارد. از یک سو، در سینما با سطح کلام، تصویر، موسیقی، و اصوات سر و کار داریم؛ هریک از این سطوح خود اجزا و عناصر تشکیل‌دهندۀ خود را دارند و این عناصر را روابط و ساختار یا به بیانی دیگر نحو خاصی به هم پیوند می‌دهد. از سوی دیگر، در سطحی بالاتر، هریک از این سطوح باهم همنشین می‌شوند و درواقع اجزا و عناصر لایۀ بالاتر را تشکیل می‌دهند. بین این عناصر نیز نحو و همنشینی خاصی برقرار است، که شاید بتوان در تدوین و مونتاژ یا حتی پیش از تصویربرداری به آن پرداخت. این کتاب سعی دارد با این رویکرد سینما را تحلیل کند.

بریده‌ای از کتاب مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما

گفتنی است می‌توان مطالعات زبان‌شناختی سینما را به سه دوره کلی تقسیم کرد. نخست دوره‌ای که سعی می‌شد واحدهای سینما و فیلم را بر مبنای واحدهای زبان مانند، واج تکواژ و جمله متناظرسازی کنند. متن اولیه را در واقع می‌توان در این مرحله قرارداد. در این مرحله برای سینما قاتل به «نظام زبان یا لانگ بودند پس از اینکه این نوع متناظرسازی کارساز واقع نشد. سینما را فاقد نظام زبان و فقط واجد قود ناطقه / انگار یا به عبارت بهتر، قوه» فیلمی دانستند در اینجا، دیگر نیازی به متناظرسازی به شکل اولیه نبود. اما در مرحله سوم، می‌توان گفت سعی شد از دیگر رویکردهای زبان‌شناختی مانند دستور زایشی دستور شناختی معنی‌شناسی کاربردشناسی تحلیل متن تحلیل گفتمان و مواردی ازاین‌دست در مطالعات سینما بهره گرفته شود. در واقع در این مرحله، شاید در زبان‌شناسی نیز یا فراتر ازواج، واژه و جمله گذاشته شده و مباحث متن و گفتمان مطرح شده بود. حال سینما نیز دارای زبان خاص خود تصور می‌شود که می‌شد در بررسی آن از ابزارهای زبان‌شناختی و نشانه‌شناختی بهره برد.