مسئله سبک زندگی

کتاب مسئله سبک زندگی اثری از سید ابراهیم رئوف موسوی است که در انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. این کتاب درباره مفهوم جدیدی صحبت می‌کند که به تازگی در میان مردم رواج پیدا کرده است و به طور کلی در فرهنگ ما جدید است: سبک زندگی.

سید ابراهیم رئوف موسوی در کتاب مسئله سبک زندگی، تلاش می‌کند تا تمرکز را بر توجه دادن به نوع طرح مسئله سبک زندگی و ابعاد مختلف آن بگذارد. ابعاد مختلفی که این مبحث دربر می‌گیرد، تشخیص مقولات و مسائل و ابعاد سبک زندگی است؛ به همین دلیل مولف موضوعاتی مثل خویشاوند و اطلاعات را در مقولات سبک زندگی قرار داده است تا به این ترتیب بتواند از منظری متفاوت به این موضوع نگاه کند.

در این کتاب ابتدا هر موضوع در ارتباط با موضوع دیگر بیان می‌شود و در ادامه کلیت این موضوع در ارتباط با ساختارهای اجتماعی، نظریات علمی و ماهیت تاریخی موضوعات و دلالات مربوط به آن بررسی می‌شود.

مصرف، خویشاوند و تغذیه، پوشش، خانواده، اطلاعات و تفریح، روابط اجتماعی، کار، اداره زندگی، فرزند، سیاست، معماری و شهرسازی، مراکز خرید و بازی مجازی در این کتاب به عنوان موضوعاتی که با سبک زندگی مرتبط هستند، بررسی شده است.

بریده‌ای از کتاب مسئله سبک زندگی

خلأ الگوی دینی زندگی روشن است که جوان‌ها به عنوان مسئله‌مندترین قشر اجتماعی از منظر هویت و خودآگاهی و پیشگامان تغییرات اجتماعی در هر کشور، جلوه‌ای از آینده نزدیک و دور جامعه کنونی هستند. در دنیای امروز فردگرایی جایگاه مهم‌تری را برای جوانان ایجاد کرده است. آن‌ها برای خود تصمیم می‌گیرند، آزادی عمل و استقلال بیشتری دارند و ترجیح می‌دهند آزمایش و خطا را بیشتر تجربه کنند. دوره کنونی دوره‌ای است که وابستگی و مطیع بودن به نقش مرجع والدین و بزرگ‌ترها برای جوان‌ها کمتر قابل انتظار است و به نظر می‌رسد تمایل جوان‌ها به سمت اراده‌گرایی و انتخاب عمل بیشتر سوق پیدا کرده است. بچه‌هایی که در فضای آزادتر رشد یافته‌اند به نوجوانان آزادی‌جو تبدیل شده‌اند. این فضا باعث می‌شود که نوجوانان و جوانان، موسیقی، لباس، مد، ورزش و قهرمانان و به‌طورکلی سبک زندگی خاص و دلخواه خودشان را خلق کنند. در این میان معیار اصلی مؤثر در سبک زندگی جوانان، تنوع و تکثر رسانه‌هایی است که ارزش‌های جوانان از آن‌ها متأثر می‌شود. فضای مجازی و فرهنگ رسانه‌ای به عنوان گروه‌های مرجع ارزش‌های جوانان، آگاهانه و ناآگاهانه سبک زندگی غربی را ترویج می‌کنند. و نتیجه آن است که سبک زندگی غربی بدون اغراق و تعارف، امروز توانسته است در زوایای مختلفی از زندگی مردم ایران اسلامی، گوشه‌هایی را برای نفوذ خود دست و پا کند. این سبک زندگی از راه فیلم، سایت‌های اینترنتی، بازی‌های رایانه‌ای، تبلیغات تلویزیونی و ماهواره‌ای، فروشگاه‌ها و بیلبوردهای تبلیغاتی به فکر و ذهن مخاطبان جامعه ما القا می‌شود. اما الگوها و مدل‌های اسلامی سبک زندگی که می‌تواند نقش راهنما و مدل را برای آن‌ها ایفا کند، به علت تبلیغات منفی و در دسترس نبودن این مدل به گونه‌ای که متناسب با مقتضایات و ادبیات امروزی باشد، نقش و تأثیر کمتری در زندگی جوانان امروزی ما دارد. و حال آنکه دین در شکل‌دهی به سبک زندگی نقش بسزایی دارد. در میان ادیان مختلف، «دین اسلام» به دلیل تأثیرگذاری بر سبک زندگی پیروان خود، مقامی برجسته و ممتاز دارد زیرا تنها به ارائه اصول و ارزش‌های کلی، بسنده نکرده و سنن و قوانین عملی بسیاری برای حوزه‌های مختلف زندگی بشر ارائه داده است؛ بنابراین، سبک زندگی روشنی که اسلام ارائه می‌دهد، طرح مهندسی ویژه‌ای را برای کاربرد در زندگی فردی و اجتماعی فراهم می‌کند. سبک زندگی، بی‌شک حوزه‌ای میان‌رشته‌ای و چندرشته‌ای است که در یک دهه گذشته وارد جامعه دانشگاهی ما شده و کمتر مورد بومی‌سازی قرار گرفته است، شاید به همین خاطر است که برخی دلسوزان، وقتی با طرح چنین مفهومی مواجه می‌شوند، همان فاهمه کلی و کلان خود نسبت به مسائل فرهنگی کشور را، به جای تعریف، قرار می‌دهند که به ابهام بیشتر همان مفاهیم قبلی، منجر می‌شود. پس بپذیریم که در مقام نظر، مسئله سبک زندگی، حتی با مسئله اخلاق حرفه‌ای، یا آسیب‌های اجتماعی یا ساماندهی دستگاه‌های فرهنگی و یا حتی مهندسی فرهنگی، تفاوت دارد و امری متمایز است. پیش از هر چیز باید گفت که جامعه ما متأثر از سه مفهوم و نیاز معرفتی هم‌پیوند و به هم مرتبط یعنی: قصه (معنا) زندگی، سبک زندگی و نهایتاً و در سطح، مهارت‌های زندگی می‌باشد. نسبت این سه مفهوم رابطه کل به جزء است که عینیات زندگی روزمره انسان معاصر را پیشنهاد می‌کند. سبک زندگی در کارنامه زیسته غرب، بر محور انتخاب ناظر بر مصرف می‌گردد، حال آنکه در نگاه دینی، غایت حیات طیبه و معنابخش زندگی انسان، عبودیت و فراروی از مادیت است پس طبعاً نمی‌توان سبک زندگی را مفهومی خنثی و بی‌طرف دانست و به سادگی بدان وصف دینی داد.