موسیقی در دوره غزنویان

نویسنده در این کتاب ابتدا توضیح می‌دهد تاریخ به ۳ دورهٔ کلی باستان، میانی و معاصر، ممکن است خصوصیات مشترکی در هر ۳ دوره کلی مشاهده شود. با وجود جابه‌جایی سلسله‌ها و تغییرات فرهنگی آن‌ها، نشانه‌‌هایی مشترک در این ۳ دوره وجود دارد. جابه‌جایی سلسله‌ها که گاه خطی و گاه موازی پیش می‌رود، ویژگی‌های خاصی […]

نویسنده در این کتاب ابتدا توضیح می‌دهد تاریخ به ۳ دورهٔ کلی باستان، میانی و معاصر، ممکن است خصوصیات مشترکی در هر ۳ دوره کلی مشاهده شود. با وجود جابه‌جایی سلسله‌ها و تغییرات فرهنگی آن‌ها، نشانه‌‌هایی مشترک در این ۳ دوره وجود دارد. جابه‌جایی سلسله‌ها که گاه خطی و گاه موازی پیش می‌رود، ویژگی‌های خاصی را رقم می‌زند که این ویژگی‌ها به‌طورکلی بر تحولات فرهنگی سلسله‌ها نیز اثرگذار است. موسیقی که خود یکی از مظاهر فرهنگی هر دوره تلقی می‌شود، یکی از موضوعات مهم است که در شناخت جلوه‌های فرهنگی هر سلسلهٔ تاریخی می‌تواند مؤثر واقع شود.

موضوع اصلی کتاب موسیقی در دوره غزنویان تحولات اجتماعی و نظری موسیقی در دوران غزنوی است. در این کتاب، تحولات اجتماعی و تخصصی موسیقی در دوران غزنوی (۳۶۶ ـ ۵۸۲ ق) بررسی شده است. چیستی و چگونگی تحولات موسیقی در ابعاد اجتماعی و تخصصی در دوران غزنویان را می‌توان مهم‌ترین سؤال‌های این تحقیق دانست.

بریده‌ای از کتاب موسیقی در دوره غزنویان

«ابراهیم طولانی‌ترین دوران سلطنت را در میان غزنویان دارد. وی نزدیک به ۴۲ سال بر سر کار بود. ابراهیم در هرات چشم به جهان گشود. او نهمین و واپسین پسر سلطان مسعود غزنوی بود. هنگامی که طغرل بر سلطان خود عبدالرشید شورید، ابراهیم و برادرش فرخ‌زاد در زندان برغند یا بُزْغُند بودند. طغرل دست به قتل شاهزادگان غزنوی زد و کسانی را هم از پی کشتن این دو برادر فرستاد. کوتْوال، دژی که آن دو در آن زندانی بودند، در تحویل این دو برادر چند روزی درنگ کرد تا آنکه خبر کشته شدن طغرل بدو رسید و شاهزادگان جان سالم به در بردند. با سلطنت فرخ‌زاد، ابراهیم به قلعه نای منتقل شد تا اینکه با مرگ فرخ‌زاد ابراهیم از بند آزاد شد و در ۴۵۱ ق بر تخت نشست. او با سلجوقیان از در دوستی درآمد. وی در ۴۷۱ یا ۴۷۲ ق متوجه هندوستان شد و پس از سلطان محمود و مسعود، سومین فرمانروای غزنوی است که فتوحاتی در هندوستان برای خود رقم زد. ابراهیم دامنه تسلط غزنویان را بر این سرزمین گسترش داد و تا بنارس و قنوج و تانیسر نیز پیش ‌رفت. یکی از پسران خود به نام علاءالدوله مسعود را بر حکومت هند گماشت و با غنائم بسیار به غزنه بازگشت. شمار فرزندان ابراهیم را چهل دختر و سی‌وشش پسر نوشته‌اند. او را فردی دین‌دار و زاهد و علاقه‌مند به آبادانی و چیره‌دست در سیاست یاد کرده‌اند. همچنین با توجه به فتوحاتش، او را با لقب محمود ثانی خوانده‌اند. با اینکه او تا حدودی عظمت از دسته ‌رفته غزنویان را بازگرداند، ولی گفته ‌شده که همواره از اینکه نمی‌تواند فتوحات دوران مسعود را بازگرداند اندوهگین بود. گفته‌اند که او خطی خوش داشت. پس از ابراهیم، فرزندش سلطان مسعود سوم، ملقب به علاء‌الدوله و الدین ابوسَعْدْ، در میان سال‌های ۴۹۲ ـ ۵۰۸ ق زمامدار حکومت شد. دوران زمامداری سلطان مسعود سوم به‌ویژه در مرزهای غربی با سلجوقیان به صلح گذشت. او در زمان فرمانروایی پدرش با گوهرخاتون، دختر ملکشاه سلجوقی، ازدواج کرد. مسعود سوم در هندوستان اقداماتی نظامی انجام داد. وی راجه قنوج را شکست داد و تا مرکز هندوستان پیشروی کرد. پس از درگذشت سلطان مسعود سوم، سلطان شیرزاد به جای پدر بر تخت نشست که پس از مدت کوتاهی به دست برادرش ملک ارسلان کشته شد.»