توفیق رفیق بدرقه طریق

کتاب توفیق رفیق بدرقه طریق؛ یادنامه استاد مختار علیزاده نوشتهٔ احترام ملت‌پرست است که انتشارات سورهٔ مهر آن را منتشر کرده است. این اثر مجموعه‌ای غنی از زندگی مختار علیزاده است.

مختار علیزاده در سال ۱۳۲۱ متولد شد. از دانشگاه تهران در رشتهٔ فلسفه فارغ‌التحصیل شد و برای ادامهٔ تحصیل خود به ایتالیا و بعد به قاهره سفر کرد. او تحصیلات خود را در مقطع دکتری در دانشگاه عین‌الشمس مصر رها کرد و به ایران بازگشت و به تدریس حکمت هنر اسلامی پرداخت.

مختار علیزاده مبحث زیبایی‌شناسی در حکمت اسلامی را همچون مبحث هستی‌شناسی می‌دید. از نظر او هنر به معنی دینی صرفاً یک خلاقیت دلپذیر و دلپسند نیست، بلکه بابی است که انسان از طریق آن می‌تواند به حقیقت عالم هستی دست یابد. در واقع هنر به‌عنوان نوعی خاص از حکمت می‌تواند ما را به به حقیقت هستی نزدکی‌تر کند.

او همچنین مسئولیت‌‌های سیاسی-اجتماعی فراوانی در طول حیات خود بر عهده داشت:

معاونت تحقیقات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دورهٔ وزارت سیدمحمد خاتمی، قائم‌مقام سه معاونت پژوهشی و برنامه‌ریزی دانشگاه تهران پی‌درپی، معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان هنر، معاون پژوهشی و برنامه‌ریزی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در زمان تصدی سید محمد خاتمی، داستاد دانشگاه تهران، ریاست گروه ادبیات و فلسفه سازمان تحقیقات و کتب درسی وزارت آموزش و پرورش، مدیر کل طرح و برنامهٔ وزارت آموزش و پرورش، ریاست کمیسیون علوم انسانی دانشگاه تهران، سرپرست پژوهشکده هنر و… .

کتاب توفیق رفیق بدرقه طریق مجموعه‌ای گیرا و کامل از زندگی مختار علیزاده است که در ۷ فصل تألیف شده است:

در بخش اول، به زندگی‌نامهٔ مختار علیزاده پرداخته شده است و نقاط عطف زندگی این محقق و استاد حکمت عرفان اسلامی بررسی و بیان شده است.

در بخش دوم و سوم کتاب، سخنان مختار علیزاده و دوستان و هم‌نشینانش مطرح می‌شود.

در بخش چهارم مصاحبه‌ها، مقالات، سخنرانی‌ها و درس‌گفتارها در مورد حکمت عرفان اسلامی از زبان خود استاد بازگو شده‌اند.

در بخش پنجم و ششم، نظریات دربارهٔ استاد علیزاده، تقدیرنامه‌ها و یادبودهایی که برای ایشان ترتیب داده شده، ثبت شده‌اند.

و در بخش هفتم، مقالات علمی دانشمندان ایرانی و خارجی ارائه شده است.

بریده‌ای از کتاب توفیق رفیق بدرقه طریق

«در کار و تدریس و ارتباطات هم همین طور بود و این خصوصیات به وضوح احساس می شد. با اینکه خودش حقوق چندانی نمی گرفت، اما اغلب ضامن وام افراد مختلف بود. روزی یکی از کارکنان دانشگاه پیش او آمد و ناگهان به زیر پایش افتاد و شروع کرد به بوسیدن پاهایش، استاد می گفت: من با تعجب نگاه میکردم و سر در نمی آوردم. تا اینکه مرد در صحبت هایش گفت: شما فرشته اید. شما کی هستید؟ پرسیدم: چه شده؟ معلوم شد من مدتها پیش ضامن و ام ایشان شده بودم؛ اما پس از چند ماه از کار برکنار شده بود و ماهها اقساط او را از حقوق من کم کرده بودند! من نمی دانم که آقای علیزاده آیا متوجه شده بود که حقوقش کسر می شود یا نه و اگر هم متوجه میشد، نمی پرسید چرا کم شده و تازه اگر می دانست که وام کسی از حقوقش کم می شود، هرگز حرفی نمی زد، از این گونه جریانات در زندگی شان فراوان بود. گاهی برای ضامن شدن فردی، حتی خودش دفترچه باز می کرد و مبلغی در صندوق می گذاشت تا ضامن شود و دیگر آن مبلغ را نمی گرفت. دفترچه های فراوانی این گونه در منزل ما پیدا میشد که هیچ ارتباطی به کار ما نداشت و ما هیچ اطلاعی نداشتیم. هیچ وقت دروغ نمی گفتند اگر هم دروغی می گفتند، مصلحتی بود، آن هم در خرید کتاب ها! چون ایشان نسبت به در آمدمان خیلی بی رویه کتاب می خریدند. پولی نداشتند، حتی از قسط بر می داشتند، یا از قلک بچه ها می گرفتند. با اینکه می توانستند بعضی از آنها را در کتابخانه هایی که عضو بودند، یا در دسترسشان بود، تهیه کنند، اما دوست داشتند کتاب های مورد علاقه را برای همیشه داشته باشند. به همین جهت کتاب های خریداری شده را اول می آوردند در ردیف پشت قفسه کتابخانه می چیدند، بعد از مدتی کم کم از ردیف پشت به ردیف جلو می آوردند. اگر می دیدیم و می پرسیدیم این کتاب ها تازه خریداری شده؟ می گفتند که از قبل بود، پشت تفسه بود ما متوجه میشدیم! که دروغ مصلحتی است یا بعد از مدتی خودشان می گفتند.»