وضعیت‌های نمایشی در شاهنامه فردوسی

وضعیت های نمایشی در شاهنامه فردوسی براساس الگوی ژرژ پولتی اثری است از حمید علیدوستی که در انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. حمید علیدوستی شهرکی نویسنده و پژوهشگر ایرانی در این کتاب علاوه بر بررسی الگوی وضعیت‌های نمایشی ژرژپولتی در شاهنامهٔ فردوسی، موقعیت‌های نمایشی افزون بر وضعیت‌های سی و شش گانهٔ او را که نادیده گرفته شده‌اند، به تصویر می‌کشد. مبنا و معیار این تحقیق، تجزیه و تحلیل ‌های کیفی، عقلی، تفکر و استدلال است و نویسنده این اثر در نخستین گام با مراجعه به کتابخانه ‌های تخصصی و گردآوری اطلاعات از طریق فیش و دسته بندی آن‌ها در وضعیت ‌های موجود، یافته‌ های پژوهش از شاهنامه را استخراج و بر اساس ترتیبی که پولتی مورد استفاده قرار داده، تنظیم و سپس از این داده‌ها نتایجی را استخراج کرده است.

نو بودن موضوع و اینکه برای نخستین بار این مسأله بررسی می‌شود از مهم‌ترین ویژگی‌های این کتاب است و ویژگی دیگر این کتاب به چالش کشیدن 36 وضعیت ژرژ پولتی است که پس از حدود 300 سال نقاط ضعف آن عیان می‌شود.

اغلب نویسندگان رمان، نمایشنامه و داستان کوتاه، سوالاتی درباره پیرنگهای دست‌نخورده مطرح میکنند و پاسخ میشنوند که هیچ پیرنگ تازه‌ای‌ وجود ندارد. نویسندگان معمولا پی‌رنگهای خود را از تعدادکمی از وضعیتهای سی‌و‌شش‌گانه به دست می آورند، شخصیتها را تغییر میدهند، نقش‌ها راجابجا میکنند و به درون مایه های کلاسیک شکل جدید می بخشند. پی رنگها چگونه شکل میگیرند آیا واقعا پی رنگهای جدیدی برای داستان و نمایش وجود ندارد الگوی سی و ششگانه وضعیتهای نمایشی پولتی به این نکته اشاره دارد که تمامی موقعیتهای نمایشی در همین تعداد و با همین کیفیت در جهان وجود دارد وعلیرغمتلاش دیگران هیچکس نتوانسته موقعیتهای جدیدی کشف و خلق نماید. این تحقیق تلاش دارد با استفاده از روش کتابخانه ای و تحلیل، این وضعیتها را در شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار دهد.اغلب تحقیقات مربوط به شاهنامه وموقعیتهای نمایشی یا سینمایی و حتی داستانی جسته وگریخته به داستانهایی خاص از شاهنامه محدود شده است و هیچگاه از منظر سی و شش وضعیت پولتی به این مساله پرداخته نشده است.این موضوع برای اولین بار مطرح می شود. کتاب «وضعیت‌های نمایشی در شاهنامه فردوسی» به طور خاص می‌تواند در بین استادان، دانشجویان و محققان رشته‌های ادبیات نمایشی، سینما، تئاتر، تلویزیون، ادبیات فارسی و ب علاقه‌مندان شاهنامه و دوست‌داران ادبیات مورد استفاده قرار گیرد.

بریده‌ای از کتاب وضعیت‌های نمایشی در شاهنامه فردوسی

در داستان رستم و شغاد پس از کشته شدن رستم، فرامرز به دستور زال به قصد انتقام از پادشاه کابل عازم آنجا شد و پادشاه کابل را با چهل نفر دیگر در همان چاه هایی که خود برای رستم کنده بود سرنگون آویزان کرد و آن ها را آتش زد و این انتقام پایان یافت. فرامرز چون سوک رستم بداشت سپه را همه سوی هامون گذاشت سپاهی ز زابل به کابل کشید که خورشید گشت از جهان ناپدید چهل خویش او را بر آتش نهاد از آن جایگه رفت سوی شغاد