هم‌رنگ آفتاب

دیار فارس از دیرباز دروازه جنوب ایران و محل تلاقی شاهراه های ارتباطی بوده است . خطه ای که دست به دامان خلیج فارس و پشت به ستبرای زاگرس دارد . اینچنین است که داد و دهش را از دریا و استقامت و صبر را از زاگرس به میراث دارد .

هم نوایی این دو میراث برآمده از طبیعت فارس موجب آن شده است که این سرزمین،در قامت دروازه جنوب، محل تلاقی و همنشینی نحله های مختلف فرهنگ، هنر و تفکر ایرانی و غیر ایرانی باشد.

در رهگذر تاریخ، خطه فارس مستعد آن بوده است که جریان های فکری، هنری و فرهنگی را در نهاد خود پذیرفته و رشد دهد. این موضوع خود را در جنبش های دو قرن اخیر هم به خوبی نشان داده است به نوعی که فارس در قیام های انقلابی و مقاومت های مردمی که منتج به پیروزی انقلاب و شکل گیری نظام جمهوری اسلامی شده است، سهمی پر رنگ و غیر قابل انکار دارد.

شهرستان لارستان و مناطق روستایی آن، از جمله مناطق فعال در انقلاب اسلامی بود که همانند سایر شهرها در تحقق انقلاب نقش داشت. این شهرستان به دلیل قرار گرفتن در پس کرانه های شمالی خلیج فارس و وجود خاندان آیت الله سید عبدالحسین لاری و نقش این خاندان در مبارزات ضد استعماری و ضد استبدادی جایگاه ویژه‌ای در تاریخ معاصر کشور دارد و بررسی روند شکل‌گیری انقلاب در آن، پژوهشگران را در شناخت جریان انقلاب اسلامی و دلایل موفقیت آن بیشتر آشنا خواهد کرد. از این رو شناخت عمیق و همه جانبه از ابعاد و وجوه آن ضروری به نظر می‌رسد. هرچند از تحولات دوران انقلاب اسلامی در شهرهای بزرگ داده‌های نسبتاً فراوانی منتشر شده است اما از تحولات شهرستان لارستان اطلاعات کمی در دست است. به نظر می‌رسد، بررسی نقش این شهرستان در انقلاب اسلامی و روشن شدن حوادث این دوره برای پژوهش‌های تاریخی به ویژه برای بدست آوردن برداشت جامعی از انقلاب اسلامی بسیار حائز اهمیت است. برای روشن شدن حوادث دوران انقلاب اسلامی مناسب است فرایندتحقیق را از دوره‌مشروطه شروع کرد. آیت الله سیدعبدالحسین لاری با تأسیس اولین حکومت اسلامی در این ناحیه در آستانه‌انقلاب مشروطه و همچنین مبارزات خستگی ناپذیر خود در مقابل استعمار خارجی، روحیه‌ظلم ستیزی را در این منطقه بیدار ساخت.

این روحیه‌مبارزاتی بعد از فوت ایشان در میان خاندان و شاگردان وی و همچنین اهالی لارستان تداوم یافت. با این توصیف تبیین چگونگی رخدادهای انقلاب اسلامی در شهرستان‌لارستان از چند جهت ضروری و مهم می‌نماید: اول از همه فرزندان و نوادگان آیت الله سیدعبدالحسین لاری بودند که در فرایند انقلاب مؤثر و تاریخ ساز شدند از جمله این شخصیت ها می‌توان به آیت الله سیدعبدالمحمد آیت اللهی، آیت الله سید علی اصغر موسوی لاری، آیت سیدعبدالعلی آیت اللهی، آیت الله سید مجتبی موسوی و آیت الله سیدحسین نسابه اشاره کرد.

علاوه بر این شخصیت‌های مذهبی لارستان، باید به رخدادهای این مناطق اشاره داشت که همگام با حوادث کشوری و در یک راستا در جریان بود؛ مانند واکنش اقشار مختلف مردم، عشایر و علمای لارستان در زمینه قیام پانزده خرداد، تبعید حضرت امام(ره)، قیام ۱۹ دی ماه مردم قم و قیام مردم تبریز و… بنابراین بررسی کلی و نگاه اجمالی نشان می‌دهد که بسیاری از این کنش‌های مذهبی ـ سیاسی منطقه مورد تحقیق در تاریخ انقلاب اسلامی ایران مغفول مانده است؛ لذا مورخین باید عناصر سازنده در شکل‌گیری روند انقلاب اسلامی ایران تا تثبیت آن در لارستان مورد کاوش قرار دهند.

در پژوهش حاضر سعی شده‌است با استفاده از اسناد و مصاحبه‌های مختلف با شخصیت‌های فعال و مؤثر در دوران مبارزه از جمله روحانیون، فرهنگیان، زنان و … به بررسی ابعاد مختلف حوادث و تحولات نهضت اسلامی از خرداد ۴۲ تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷، در این شهرستان پرداخته شود.

بریده‌ای از کتاب هم‌رنگ آفتاب

لارستان یکی از شهرستان‌های فارس و یکی از ۴۹ شهرستان اولیه تأسیس شده در سال ۱۳۱۶ است, این شهرستاناز۲۷ درجه و ۵ دقیقه تا۲۸ درجه و ۳۰دقیقه عرض شمالی و۵۰ درجه و ۱۷ دقیقه تا ۵۵درجه و ۴۴درجه شرقی وسعت دارد، در جنوب شرقی فارس و در فاصله ۵۷ فرسنگی جنوب شرقی شیراز قرار گرفته است. این شهرستان از شمال به زرین شهر، جهرم و فیروزآباد و از شرق و جنوب شرقی به بندرعباس و بندر لنگه و از جنوب غربی و غرب به لامرد محدود است. لارستان با وسعت ۲۶۹۶۴ کیلومتر مربع وسیع ترین شهرستان استان فارس است و حدود ۲۴درصد از مساحت استان را شامل می شود که ارتفاع متوسط آن از سطح دریا۹۰۰متر است. لار امروز شامل دو شهر نزدیک به هم است که لار جدید پس از زلزله سال ۱۳۳۹ خورشیدی در ۶کیلومتری لار بنا شده است. شهر قدیمی لار در دامنه کوهی است که بر فراز آن بقایای دژی به نام اژدهاپیکر موجود است و با کوچه‌های تنگ و دیوارهای بلند خانه‌ها، مشخص است. کوچه‌ها در جهت آب‌انبارها کشیده شده و بافت قدیمی شهر متأثر از وضعیت استقرار آب‌انبارها می‌باشد. منازل شامل حیاطی است که چهار طرف دارای حیاط می‌باشد که هر سمتی برای فصل معینی مناسب است. این خانه‌ها دارای بادگیر و سرداب برای مقابله با گرما می‌باشد. چین خوردگی‌های این منطقه، جزئی از سلسله جبال زاگرس می‌باشد که در دوران سوم زمین شناسی به وجود آمده است. این چین خوردگی ها در جهت غربی- شرقی، به موازات هم کشیده شده و هر چه از شمال به جنوب حرکت کنیم چین خوردگی ها فشرده تر می شود. در حد فاصل این چین خوردگی ها دره های باز و نسبتاً وسیع قرار دارد که مراکز مسکونی در آن ها مستقر شده است. بلندترین رشته کوه منطقه لارستان رشته کوه شُو، با ارتفاع ۲۶۸۱ متر است که در فاصله ی ۸۴ کیلومتری جنوب شرقی مرکز شهرستان قرار دارد. لارستان جزء مناطق گرم و خشک ایران می‌باشد که میزان بارندگی آن به طور متوسط بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیمتر است. این منطقه دارای تابستان گرم و طولانی و زمستان کوتاه و معتدل است. میرزا حسن حسینی فسایی در این باره می‌گوید: «و هوای لارستان بعد از نواحی عباسی گرم تر از همه بلوکات فارس است. هوای جلگاء و کوهستانش تفاوت چندانی ندارد و گاهی در بعضی از کوه‌های شمالی اگر برف آید، چند ساعتی بیش نماند». بارندگی در این منطقه بیشتر در فصل زمستان و منشأ آن بادهای باران آور غربی است. در بعضی از سال ها در فصل تابستان ادامه ی بادهای موسمی اقیانوس هند به این شهرستان کشیده می شود و موجب بارندگی در فصل تابستان می شود. این باران‌ها در زبان محلی به «چِل پَسینی» موسوم است که با طوفان و رعد و برق شدید همراه و سیل آسا و زودگذر است. با توجه به این که این شهرستان در نواحی خشک و کم آب ایران قرار دارد، شبکه‌ی آب‌های آن کم و اتفاقی است. تنها رود بزرگ لارستان رود شور «مهران» نام دارد. این منطقه دارای ۸۳ چشمه ی دائمی و هفت چشمه‌ی فصلی است که از این تعداد برخی از آن‌ها چشمه‌های معدنی است که به دلیل گوگردی بودن ترکیب آب آن‌ها، در معالجه‌ی امراض پوستی مفید است؛ نظیر آب گرم چاهو. هم چنین با حفر ۶۸ رشته قنات و ۳۲۷۵ حلقه چاه با فقر منابع سطحی آب مقابله شده است