صمد بهرنگی آن‌گونه که بود

محمدرضا سرشار در کتاب صمد بهرنگی آن‌گونه که بود، نگاهی متفاوت به آثار و آراء صمد بهرنگی انداخته است و در تلاش است تا او را از زوایا و جنبه‌هایی مورد بررسی قرار دهد که تا به حال دیده نشده است. این اثر را انتشارات سوره مهر منتشر کرده است. 

بریده‌ای از کتاب صمد بهرنگی آن‌گونه که بود

. دادن آموزشهای غلط: کارگرها کار می‌کنند اما همه منفعتش را حاجی برمی‌دارد و فقط یک کمی به خود آنها می‌دهد. پس حالا که ثروت حاجی مال خودش نیست، برای من حلال است. (همان؛ ص ۱۵۱) این در حالی است که او خودش نه در گذشته کارگر حاجی بوده و نه در حال حاضر؛ که مثلاً بتوان توجیه کرد: حق خودش را برمی‌دارد. پولاد دل و جرئتی پیدا کرد و گفت: اگر غلطی بکند همه باغ را آتش می‌زنیم. صاحبعلی با مشت زد به سینه لخت و آفتاب سوخته‌اش و گفت: این تن بمیرد اگر بگذارم آب خوش از گلویش پایین برود. آتش می‌زنیم و فرار می‌کنیم. (همان؛ ص ۲۶۸) صاحبعلی گفت: زمین مال کسی است که آن را می‌کارد. این یک تکه زمین که ما درخت کاشته‌ایم مال ماست. (همان) درست است که حتی در اسلام هم داریم اَلزِّرْعُ لِلزّارِع وَ لَوْ کانَ غاصِباً، اما این در مورد زمینهای بلااستفاده مانده است. در حالی که این دو نفر رفته‌اند تکه‌ای از زمین یک باغ دایر را گرفته‌اند و بدون اجازه، در آن درخت کاشته‌اند و (فعلاً با آن جنبه کلیِ حق یا ناحق بودنِ تصاحبِ کل آن زمینها توسط اربابْ کاری نداریم. چون در داستان هم بحثِ اصلی و عمده، روی این موضوع نیست.) او تخیّلی بی‌مانند، قدرتی در ساختن و پرداختن داستانها داشت.