سید محمدعلی داعی الاسلام، جلد 3

 او در سال ۱۲۵۴ ش در روستای نیاک از توابع لاریجان آمل چشم به جهان گشود و به سال ۱۳۳۰ ش در حیدرآباد دکن بدرود حیات گفت. در پنج‌سالگی در آمل به مکتب رفت و به فراگیری قرآن و خوشنویسی پرداخت و نصاب الصبیان را در همان مکتب فراگرفت. سپس به تحصیل صرف و نحو عربی، فقه، اصول و حکمت روی آورد. پس از آن در مدرسه سپهسالار تهران، ریاضی و ادبیات فارسی خواند. در ۱۳۱۶ ق به اصفهان رفت و در خدمت استادانی چون ملامحمد کاشانی و جهانگیرخان قشقایی به تکمیل تحصیلات خودپرداخت و در محافل ادبی رکن الملک شیرازی شرکت می‌کرد. در آن دیار مناظراتی با مسیحیان داشت که در مجله الاسلام که شخصاً مدیریت آن را عهده‌دار بود چاپ شد و مظفرالدین شاه وی را داعی‌الاسلام لقب داد. در این زمان به آموختن زبان انگلیسی و لغت عبرانی روی آورد. در ۱۲۸۳ ش به حج رفت. در بازگشت به هند رفت و در آن جا زبان اردو آموخت و مجله‌ای به نام دعوةالاسلام در بمبئی دایر کرد.

سپس برای همیشه به حیدرآباد دکن کوچ کرد و استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه عثمانیه این شهر شد. در این ایام به فراگیری زبان‌های پهلوی، اوستایی، گجراتی، بهاشا و سنسکریت سرگرم شد، چندان که در رشتهٔ زبان‌شناسی شرق دانش گسترده به دست آورد. وی، که سال‌ها سمت استادی دانشگاه عثمانیه را به عهده داشت، در سایه حمایت مالی و معنوی حکومت نظام حیدرآباد، اثر مهم فرهنگ نظام را به دوستداران زبان و ادبیات فارسی عرضه کرد. پس از آن به درخواست دولت دکن به بررسی ریشهٔ لغات فارسی پرداخت و واژه‌نامه‌ای فارسی به فارسی در پنج جلد به نام فرهنگ نظام در هند تألیف کرد و در ۱۳۰۵ ش آن را در هند چاپ و منتشر کرد. داعی الاسلام در ایام جنگ جهانی دوم به ایران بازگشت. گاهی شعر می‌سرود و در شعر از سبک هندی پیروی می‌کرد.

بریده‌ای از کتاب سید محمدعلی داعی الاسلام

مجموعه پژوهشی شخصیت‌های مانا، باهدف ارائه الگوهای، موفق به زندگی شخصیت‌های نیک‌نامی می‌پردازد که در عرصه دانش، فرهنگ سیاست و اجتماع در ایران معاصر زیسته و درگذشته‌اند این مجموعه که برای عموم مخاطبان به‌ویژه جوانان و دانشگاهیان تهیه شده برآیند احساس ضرورتی است که در پهنه ارائه آثار دقیق و مستند از زندگانی افراد تأثیرگذار پدیدآمده است.