دانشنامه زندان سیاسی دوره پهلوی، جلد 1

این دانشنامه با هدف آگاه‌سازی اذهان با فضای اختناق و استبداد حاکم بر دوره پهلوی، آشنایی خوانندگان با واژگان، اصطلاحات و تعاریف متداول و مرسوم بین زندانیان سیاسی، واگویی برخی وقایع و رویدادهای تاریخی مرتبط با زندان سیاسی و در نهایت زندگینامه مجریان و عوامل این پدیده سیاسی تدوین شده است.

بازه زمانی دانشنامه زندان‌های سیاسی پهلوی از کودتای سید ضیاء‌الدین طباطبایی در اسفند ۱۲۹۹ آغاز می‌شود و تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ ادامه خواهد داشت.

در این پژوهش حدود ۶۰۰ مدخل از منابع مکتوب و شفاهی موجود استخراج و پس از مطالعه کتاب‌ها و خاطرات شفاهی مرتبط با زندان‌های سیاسی، طی نشست‌های مکرر با کارشناسان و نخبگان این موضوع مشخص شده‌‎اند.

پس از انتخاب مدخل‌ها اطلاعات مربوطه از منابع مختلف گرد آمده است. تمام مدخل‌ها، مرتبط با عناصر وابسته به داخل زندان و با تکیه بر زندان سیاسی است؛ به استثنای چند مدخل که دلایل خاصی برای آمدنشان وجود دارد. مدخل‌های منتخب به موضوعات مختلفی تقسیم شده و هر موضوع خود ریز موضوعات دیگری دارد.

مداخل تقسیم‌بندی شده در ۲۰ گروه از جمله شکنجه، ابزار شکنجه، اماکن عمومی، اصطلاحات زندان و تمامی موضوعات مربوط به زندان‌ها و زندانیان آن دوره است.

بریده‌ای از کتاب دانشنامه زندان سیاسی دوره پهلوی

هر چند مجموعه آثار تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و سایر خاطرات مبارزان علیه حکومت پهلوی از منابع گران سنگ تاریخ معاصر ایران است و دانشنامۀ زندان سیاسی دوره پهلوی نیز از آن بهره های فراوان برده و خاطرات زندانیان سیاسی دوره پهلوی بیشترین سهم از منابع نگارشی این دانشنامه را به خود اختصاص داده است اما در استفاده از این منابع دشواریهایی نیز فراراه همه محققان قرار دارد اشتباهات سهوی به دلیل گذر زمان و فراموشی خاطره گو در بیان خاطراتی که در منابع دیگر تاریخ قرینه ای برای تأیید یا رد نظر آن یافت نمیشود یکسونگری خاطرات منتشر شده؛ اختلافات بسیار در ذکر یک واقعه و رویداد از جانب دو یا چند نفر و دیگر اشکالات موجود، از جمله دشواریهای استفاده از این منابع تاریخی به شمار میرود.