نظریه تاریخ شفاهی

کتاب «نظریه‌ی تاریخ شفاهی» نوشته لین آبرامز، استاد تاریخ مدرن و رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه گلاسکو است. تخصص او تاریخ زنان و جنسیت در بریتانیا از قرن هجدهم به بعد و مباحث نظری و روش‌شناسی در تاریخ شفاهی است.

کتاب آبرامز ۸ فصل دارد که عبارتند از : تبدیل رویه عملی به نظریه، خصوصیات تاریخ شفاهی، خود، ذهنیت و بیناذهنیت، خاطره، روایت، هنراجرا و قدرت و توانمندسازی. این کتاب از میان نوشته‌های زیاد و متنوع رو به رشد در مورد تاریخ شفاهی و بدنه نظریه آن که زیربنا و تعیین کننده بعد عملی آن است، نمونه‌های خوب را دستچین کرده تا راهنمای کاربرپسندی برای نظریه تاریخ شفاهی ارائه نماید. تاریخ شفاهی به ضبط گفته‌های دسته‌ای از انسان‌ها می‌گویند که پیام، گزارش یا خاطره‌ قابل توجهی برای گفتن دارند. تحلیل خاطرات گذشته این مردم نیز در مسیر همین عمل معنا پیدا می‌کند؛ پس ابعاد نظری تاریخ شفاهی نیز مانند سایر رویه‌های عملی تاریخی باید به درستی مشخص شوند. امروز تاریخ شفاهی در دسته روش‌های عملی امتحان شده، در حوزه پژوهش تاریخی قرار دارد و نه تنها در تحقیقات تاریخی، بلکه در حوزه‌های دیگری مثل قوم‌شناسی، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، مطالعات بهداشت، روان‌شنای و… کاربرد دارد.

بریده‌ای از کتاب نظریه تاریخ شفاهی

اصطلاح تاریخ شفاهی از جنس تعابیر مبهمی است که بر دو معنا اطلاق می‌شود در یک معنا به فرایند انجام مصاحبه با مردم و ضبط گفته‌های آنان اطلاق می‌شود تا اطلاعات انباشته در ذهن آنان یعنی خاطراتشان از گذشته سر برآورد؛ اما تاریخ شفاهی به‌خودی‌خود محصول همان مصاحبه نیز هست که در قالب گزارش روایی از رویدادهای گذشته متجلی می‌شود. پس هم شیوه‌ای پژوهشی است وسیله اجرای تحقیقات و هم ماحصل فرایند پژوهش به بیان دیگر مرکب از عمل ضبط و سند برآمده از این عمل است.