نقاشی سغدی

دیوارنگاره‌های سغدی بخشی از قلمرو نقاشی ایرانی به شمار می‌آیند. این مجموعه دیوارنگاره‌ها از نظر فراوانی، درون‌مایه و اندازه آن‌ها در قلمرو فرهنگی -هنری ایران پیش از اسلام از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به‌گونه‌ای می‌توان آنها را با دیوارنگاره‌های بی‌نظیر پمپئی در هنر و تمدن روم باستان سنجید. این دیوار نگاره‌ها بهترین گواه تاریخی بر […]

دیوارنگاره‌های سغدی بخشی از قلمرو نقاشی ایرانی به شمار می‌آیند. این مجموعه دیوارنگاره‌ها از نظر فراوانی، درون‌مایه و اندازه آن‌ها در قلمرو فرهنگی -هنری ایران پیش از اسلام از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به‌گونه‌ای می‌توان آنها را با دیوارنگاره‌های بی‌نظیر پمپئی در هنر و تمدن روم باستان سنجید. این دیوار نگاره‌ها بهترین گواه تاریخی بر این حقیقت هستند که مجموعه داستان‌های شاهنامه سال‌ها پیش‌تر از آن که در قالب کتابی گرد هم آیند در اذهان عمومی و حافظه تاریخی ایرانیان می‌زیسته‌اند از سوی دیگر رییشه و بنیان نگارگری ایرانی را می‌توان در این دیوارنگاره‌ها جست‌وجو کرد. نویسندگان در این کتاب به دو دیدگاه ناهمگون درباره دیوارنگاره‌های سغدی پرداخته‌اند. دیدگاه پژوهشگران روسی هنر ایران مانند یاکوبفسکی، الکساندر بلنیتسکی، شیشکین، دیاکنف، رستوتسف، ولادیمر لوکونین، بوریس مارشاک که کاوش‌هایی در آسیای میانه و جمهوری‌های پیشین اتحاد جماهیر شوروی داشتند و تلاش عمده‌شان بر هویت‌سازی مستقل برای تاجیکان، آمیختن ایدئولوژی مارکس‌باورانه و سیاست با تاریخ هنر بود و پژوهش‌های گیتی آذرپی و مارک درسدن که از نظر رویکرد پژوهشی، پژوهش تاریخ‌نگارانه به شمار می‌آید و در بررسی خود به رابطۀ گسترۀ ایران فرهنگی با فلاتِ ایران توجه داشته‌اند و نقش آن در شکل‌گیری هنر پس از اسلام را مایۀ پژوهش بیشتر می‌دانند. در کنار این دو رویکرد در این کتاب، سنت نقاشی سغدی، ویژگی‌های سبکی آن، دستمایه‌های آن، مقوله‌های اصلی آن و احتمال تداوم و پیوستگی سنت سغدیِ حماسۀ تصویری و الگوهای هنری اختصاصی سغدی در هنر اسلامی آغازین مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.