مردم چرا به سینما می‌روند

این کتاب با نگرشی متفاوت در سیاست‌گذاری سینما چند سؤال را مطرح می‌کند و به بررسی این سؤال‌ها می‌پردازد.
سؤال‌هایی همچون: مردم چرا به سینما می‌روند؟متغیرهایی بر سینما رفتن مردم تأثیرگذارند؟ آیا کارکردهای سینما در جامعۀ امروز ایران تغییر کرده یا همچنان سینما را باید به‌عنوان یک مکان فراغتی نگاه کرد؟ اگر پاسخ این سؤال مثبت باشد، چه چرخشی در کارکردهای سینما ایجاد شده و اساساً سینما چه تأثیری در عرصۀ زیست‌فرهنگی و اجتماعی ما گذاشته است؟ آیا سیاست‌گذاران فرهنگی در ایران به اهمیتِ جایگاه و نقش سینما در مهندسی اجتماعی باور دارند؟ چرا در اسناد و متون سیاست‌گذاری سینما، دست‌کم بعد از انقلاب، عمدتاً بر محتوا تأکید و تمرکز شده و به ابعاد دیگر موجودیت سینما توجه کافی صورت نگرفته است؟ در اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی پس از انقلاب، چقدر تولید «فیلم خوب» واجد اولویت بوده و چقدر «سینما رفتن» مردم به‌عنوان یک رفتار شهروندیِ مطلوب غایت‌نگری بوده است؟ چقدر در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌هایی که برای سینمای ایران شده نظر، خواست و دیدگاه مردم به‌عنوان مصرف‌کننده اصلی لحاظ شده است؟ درنگ در الهیات سینما و واکاوی ارتباط سینما با حوزه‌هایی همچون فلسفه، معماری، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی اجتماعی چقدر ضرورت امروز و آینده سیاست‌گذاری سینمای ایران است؟ و…

می‌دانیم سینمای ایران، تنها سینمایی است که امکان ندارد به سمت دو موضوع خشونت و مسائل جنسی برود در حالی که این دو موضوع، در همه‌ جای دنیا مخاطب‌های زیادی داشته و دارد. هر فیلم‌سازی هم که سعی کرده به این سمت برود، ممیزهای رسمی و غیررسمی، خیلی سریع جلوی کارش را گرفته‌اند؛ چون می‌دانید تصویر حرمت ندارد. هنوز صاحب‌نظران مسائل فقهی نتوانسته‌اند مسئلۀ خودشان را با سینما حل کنند. به هر حال در کشور شیعه، فقه بسیار مهم و تأثیرگذار است. بسیاری از مراجع می‌گویند تصویر دارای حرمت نیست. نمونۀ بارزش فیلم رستاخیز است. چندی پیش، این بحث دربارۀ این فیلم طرح شد که آیا اجازه داریم چهرۀ ائمۀ اطهار یا منتسبان به ائمه را نشان دهیم؟ اگر به بیشتر فتاوا نگاه کنید، می‌بینید که می‌گویند مشکلی ندارد؛ به این شرط که بینندگان دچار وهم نشوند، ولی در بعضی از فتاوا این کار جایز نیست.

وجود این تضارب آرا که از خصوصیات فقه شیعه است، امروز فیلم رستاخیز را زمین‌گیر کرده و نمی‌گذارد تجربۀ جدیدی در سینما رخ دهد. به رغم آنکه می‌خواهیم مفاهیم دینی را دنبال کنیم، امکان پرداختن به بعضی مضامین را نداریم، در حالی که این امکان، نقطه‌ای است که می‌تواند میان متشرعان و سینما آشتی ایجاد کند. بنابراین، این مشکلات همچنان هست، ضمن اینکه بحث بحران مشروعیت هم وجود دارد و فقه پویا هم توان ارائۀ راه‌حل‌های جدید برای سینما را ندارد. حال آنکه سینما مهم‌ترین ابزاری است که می‌تواند دین اسلام را از منظر تشیع، به درستی تبیین کند. به نظر می‌رسد به جز این چند فیلم اخیر، تنها فیلمی که توانست به طرزی شایسته پا به این حوزه بگذارد، فیلم روز واقعه است که البته به آن هم با هزارویک «اما» و «اگر» نگاه می‌کنند!

بریده‌ای از کتاب مردم چرا به سینما می‌روند

بر این باورم که کارکرد سینما در جامعه امروز ایران از یک مکان هنری صرف برای نمایش فیلم فراتر رفته و وارد یک فضای گفتمانی جدید شده که در متن و بطن آن انواع خرده گفتمان‌های تازه خلق و تجربه می. شود سینما در ایران تبدیل به سوپر مارکتی از سبک‌های زندگی فضایی برای ساخت معناهای تازه مکانی برای تحریک احساسات نوستالژیک، مخاطبان عرصه‌ای برای فاصله‌گرفتن از کسالت‌های زندگی روزمره فرصتی برای شکل‌دهی به هویت‌های گفتمانی جدید نظیر گفتمان نوجوانی و جوانی گفتمان شهری گفتمان اعتراض گفتمان مقاومت بستری برای بروز و ظهور هویت‌های زنانه و دخترانه جایی برای تجربه لذت زیبایی‌شناختی فضایی برای خلق اپیستمه های خیال هنرمند آینه‌ای جهت بازنمایی مسائل اجتماعی جامعه رسانه‌ای برای آموزش ارزش‌های مسلط جامعه ایدئولوژی (حاکم) و ده‌ها عرصه دیگر شده که مطالعه آنها از منظر سیاست‌گذاری آینده سینما در ایران می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.