میراث پهلوانی در خراسان، جلد 1

پهلوانی حکایت شگفتی در ایران و به ویژه خراسان دارد، از یک سو در فرهنگ شفاهی راه یافته و بازمانده، از دیگر سو در اسناد و سنگ‌نگاره‌ها و مهرنگاره‌ها و ظرف‌نگاره‌ها روایت شده، آنچه که به نام هنر نمادین اجرایی بازمانده، سوی سوم آن است که هم حاصل دگرگونی و پیشرفت انجامش آن است و هم نتیجهٔ گذر از تاریخ پررویداد و تیغ‌آجین و خونین که آسیب‌هایش را ایجاد کرده است اما همچنان پهلوانان کوچک برمی‌آیند، پا می‌گیرند، بزرگ می‌شوند و بر پهنهٔ گیتی می‌درخشند و واژهٔ «جهان پهلوانی» را زیب خویش و زینت خاک ایران می‌سازند.

آنچه که اسناد به ما می‌گوید این است که مناطق خراسان کهن به شرح زیر همه شاهد وقایع پهلوانی و گردی در روزگاران گذشته بوده‌اند: التونیه، بخارا، بدخشان، بسطام، بلخ، ترمذ، چرم، خرنبه، خوارزم، رود کشف، ریبد، ریگ فرب، غرچه، کارز، کشمر، گنابذ، هماون، نیشابور، ابیورد، مرو، نسا، سرخس، غزنه و هری. هوشنگ جاوید در اولین کتاب از «میراث پهلوانی در خراسان»، پهلوان را تعریف می‌کند، پیشنه‌ای از این فرهنگ بزرگ‌منشانه در سرزمین خراسان می‌دهد، دستورنامه پهلوانی این خطه را بررسی می‌کند، آداب و جامه آنها را معرفی می‌کند. کشتی‌گرفتن پهلوانی و گونه‌های آن در خراسان را شرح می‌هد. در انتهای کتاب نیز تصاویری از پهلوانان و آداب پهلوانی دوران کهن تا امروز می‌آورد. خواندن این کتاب برای پژوهشگران حوزه ایران‌شناسی و فرهنگ و آداب و رسوم و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین لذت‌بخش و سودمند خواهد بود.