تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی

کتاب تاریخ نسخه پردازی و تصحیح انتقادی نسخه های خطی نوشته نجیب مایل هروی است. کتاب تاریخ نسخه پردازی و تصحیح انتقادی نسخه های خطی از منابع برجستهٔ نسخه‌پژوهی است.

کتاب تاریخ نسخه پردازی و تصحیح انتقادی نسخه های خطی یکی از مهم‌ترین آثار نسخه شناسی زبان فارسی است.

خاصیت غالب تمدن، هر چه باشد، اهالی آن ناگزیرند به آن تکیه کنند؛ زیرا استوارترین و ماندگارترین موردی که محل اتفاق اهالی آگاه و اندیشمند هر تمدنی است خاصیت غالب آن تمدن است. آثاری هم که از دیگر تمدن‌ها به تمدن زنده نفوذ می‌کند و وجه غالب آن خاصیت را تقویت می‌نماید بیشتر از رنگ و لون همان خاصیت غالب در تمدن زنده است.

تمدن اسلام، که با معجزه کتاب پا به عرصه جهان بشری گذارد، با خاصیت غالبش روی به رشد و تعالی نهاد. یافته‌ها و پدیده‌های «کتاب»، که در تمدن‌های باستانی یونان و ایران و چین مجال طرح یافته بود، نرم نرمک به این خاصیت غالب در تمدن اسلامی نزدیک شد. نخست در بیت الحکمه پدیده‌های نسخه پردازی و کتاب آرایی یونانی و اسکندرانی مترجمان و نسخه پردازان را به خود معطوف کرد. در همین دوران، با ورود دبیران ایرانی به حیث «کاتب» در دیوان عباسیان، یافته‌های طبقه دبیران ایران عهد ساسانی به حوزه نسخه و نسخه پردازان رسوخ کرد. وجود نسخه‌های آثار مانوی در نخستین قرون هجری نیز دانشوران و نسخه پردازان مسلمان را به خود معطوف داشت. نسخه‌های آثار مانوی، به لحاظ تذهیب و زیبایی، حس زیبایی‌شناسی نسخه پردازان مسلمان را تحرک بخشید.

این همه سعی و کوشش در حوزه نسخه‌پردازی و کتاب آرایی از یک سو و از دیگرسو سیر علمی دانشمندان و طالبان علم در جهان اسلام، که بر پایه وسواس‌های علمی به نسخه‌نویسی و مقابله و اصلاح نسخه‌های آثار مورد نظر می‌پرداختند، «معجزه کتاب» را در جهان اسلام به «تمدن کتاب‌باورانه» پیوند زد و میراثی بر جای گذارد به نام «نسخ خطی»؛ که پس از فترت‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی سخت کرامند است و سخت وزین و هم سازنده و سزاوار سپاس و پاس و پاسداری.

این کتاب به نسخ خطی می‌پردازد یکی از مهم‌ترین کتاب‌های نسخه‌شناسی است.