حکمت هنر هند

«حکمت هنر هند» نوشته دکتر حسن بلخاری قهی، کتابی درباره تجلی حکمت و تمدن در آثار هنری کشور هند است.

نویسنده عقیده دارد از جمله راه‌های شناخت فرهنگ و تمدن، بررسی هنر و زیبایی‌شناسی در آن تمدن است و از آنجایی که او ریشه‌های فرهنگ ایرانی را در سرمنشا و آغاز خود پیوسته و گره خورده با فرهنگ هند و مبانی هنری هر دو تمدن هند و ایران را مشترک می‌داند در این اثر به بررسی هنر و فرهنگ باستانی هند و ریشه‌های مشترکش با فرهنگ ایرانی پرداخته و بخش مهمی از کتاب را به اندیشه‌های حِکمی این دو حوزه اختصاص داده است؛ «زیرا در بطن و متن این فرهنگ‌ها، هماره رابطهٔ ژرف و تنگاتنگی میان آفرینش‌های هنری و حکمت نظری ـ به‌ویژه در جهان‌بینی سنتی ـ وجود داشته است؛ نسبتی ژرف که بدون درک و دریافت صحیح آن، راه بردن به کنه آن آفرینش‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.» دو حوزه دیگری که در این کتاب بررسی شده‌اند،حکمت هنر و زیبایی‌شناسی و ارتباطات گستردهٔ هنر و معماری ایران و هند است. مطالعه این اثر برای ایران‌شناسان و پژوهشگران حوزه تاریخ تمدن و آنها که به مباحث بررسی‌تطبیقی فرهنگ و تمدن‌ها و اساطیر علاقه دارند، جذاب و سودمند خواهد بود.

بریده‌ای از کتاب حکمت هنر هند

پادشاه واجرا از مارکاندیای حکیم خواست که او را به‌ عنوان شاگرد و مرید خود بپذیرد و به او هنر ساخت شمایل را یاد دهد؛ تا شاه بتواند خدایان را در فرم‌های شایسته‌شان عبادت کند. حکیم پاسخ داد هیچ‌کس نمی‌تواند هنر شمایل‌سازی را فرا گیرد، مگر آنکه علم نقاشی را بداند. پادشاه خواست دستورالعمل این هنر را بداند، به او گفته شد این ممکن نیست، مگر اینکه در رقص مهارت داشته باشد، در این صورت، می‌تواند آگاهی‌های اساسی نقاشی را ادراک کند. پادشاه درخواست کرد که به او رقص تعلیم داده شود، اما حکیم پاسخ داد: بدون تیزهوشی در ریتم و سجع یا دانش‌آلات موسیقی، مهارت در رقص امکان ندارد. باز هم پادشاه خواست که این موضوعات به او تعلیم داده شود، که حکیم پاسخ داد: مهارت در آلات موسیقی پیش از تسلط بر موسیقی آوایی ممکن نیست. بنابراین، در نهایت، حکیم پادشاه را برای یادگیری تمام این مراحل، قبل از اینکه به او هنر شمایل‌نگاری آموزش داده شود، فرا‌ برد.