مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی

اساس عرفان اسلامی در طریقت «وحدت وجود» است و در غایت و حقیقت وحدت شهود. جز «او» هیچ چیز، استحقاق وجود ندارد. تنها اوست که هست، بالذات، و هر چه غیر اوست جلوهٔ اوست.

دفتر اول شرح مبانی است و دفتر دوم تطبیق این مبانی بر مصادیق؛ همان که سنت‌گرایانی چون نصر و شوآن و بورکهارت و گنون بر سر آن از سوی کسانی چون نجیب اوغلو و تری آلن مورد انتقادند. این کتاب آرا و نظرات متفاوت را بررسی می‌کند و اطلاعات جامعی در اختیار علاقه‌مندان قرار م‌دهد.

بریده‌ای از کتاب مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی

دفتر اول این مجموعه، در بحثی حکمی، به بررسی و تبیین اصل وحدت وجود و وحدت شهود (اگر تمایزی بین این دو باشد) در ادیان و حکم می‌پردازد؛ ادیانی چون مسیحیت، هندوئیزم و اسلام، و حِکَمی چون حکمت یونانی و حکمت اسلامی. این بحث تا بدانجا فرامی‌رود، که به اصل تجلی، یعنی سریان نور وجود در مراتب حضور و ظهور رسد و از تجلی به مراتب و از مراتب به خیال و از خیال به تصویر آن در گسترهٔ هنر اسلامی (قوس نزول) و از آن به رمزگشایی عالمی که این هنر راوی آن است (قوس صعود). دفتر دوم شرح آرای حکیمان مسلمان است در وصف و ذکر عالم خیال و سپس جلوه‌های نور و قدر (هندسه و ریاضیات قدسی) در هنر و معماری اسلامی.