ما و جهانی شدن، جلد 7

مقولۀ جهانی شدن یا جهانی‌سازی، همانند مقولات توسعه اقتصادی و توسعۀ سیاسی، مدتی است که توجه بسیاری را به خود جلب کرده و واکنش‌های مختلفی را در پی داشته است. به نظر می‌رسد از نظر مفهوم، واژۀ جهانی‌سازی، مبانی نظری، مولفه‌ها، رویکرد انتقادی و ابعاد ارزشی و هنجاری خود را به دنبال دارد؛ اما واژۀ جهانی شدن ابعاد هنجاری، احساسی و ارادی خود را مخفی کرده و خود را به عنوان واقعیتی صرف و اجتناب‌ناپذیر نمایان و در واقع تحمیل می‌سازد.

مدعیان و طرفداران انتخاب جهانی شدن، به خوبی می‌دانند که انتخاب لفظ «شدن» بهتر می‌تواند بیانگر وجه به اصطلاح «بی‌طرف و غیرجانب‌دارانۀ» آنان باشد. نگارنده در کتاب حاضر با بیان تفاوت میان این دو واژه، به فرصت‌ها و امکانات جهانی‌سازی از قبیل فرصت ابزاری تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات برای جوامع مختلف و نیز به آسیب‌ها و تهدیدات این مساله می‌پردازد. وی با مقایسۀ تهدیدات و فرصت‌ها، امکان وقوع جهانی شدن را ارزیابی می‌کند و به برخی سوالات مطرح در این زمینه پاسخ می‌دهد؛ ضمن آن که دیدگاه اسلام را درخصوص این مساله بررسی می‌کند.

بریده‌ای از کتاب ما و جهانی شدن

به نظر می‌رسد از نظر مفهوم انتخاب واژهٔ جهانی‌سازی مبانی نظری مؤلفه‌ها، رویکرد انتقادی و ابعاد ارزشی و هنجاری خود را فریاد می‌زند؛ اما واژه جهانی‌شدن می‌کوشد تا ابعاد غیرشناختاری و به عبارتی، ابعاد هنجاری احساسی و ارادی خود را مخفی کند و خود را به‌مثابهٔ واقعیتی صرف و اجتناب‌ناپذیر نمایان سازد و در واقع تحمیل نماید. مدعیان و طرف‌داران انتخاب واژه جهانی‌شدن ظاهراً به‌خوبی می‌دانند که انتخاب لفظ «شدن» بهتر می‌تواند بیانگر وجه به‌اصطلاح بی‌طرف و غیر جانب‌دارانه آنان باشد. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده باشد که فروتنانه تنها به آن ابعادی از جهانی دنیا جهانی‌سازی بسنده کنیم که با واقعیات انطباق دارد؛ البته بدون غفلت از نگرش انتقادی و نقش اراده‌های انسانی برای مثال به‌جای استفاده از واژهٔ عام جهانی‌شدن یا جهانی‌سازی بگوییم جهانی‌سازی ارتباطات جهانی‌سازی الگوی مصرف و... به‌طورقطع برخورد فروتنانه، امکان توجه به فرصت‌ها و امکانات جهانی‌سازی از قبیل فرصت مفهومی نگاه جهانی به پدیده‌ها و فرصت ابزاری فنّاوری ارتباطات و اطلاعات را برای جوامع مختلف، بدون غفلت از نگاهی جامع به آن و آسیب‌ها و تهدیدات آن را فراهم می‌کند.