انجمن مخفی

بیان داستانی و استفاده از رمان برای بررسی تاریخ، از روش هایی است که هر چند در ایران کم سابقه است، اما در کشورهای اروپایی، روسیه ، آمریکا و حتی کشورهای شرق آسیا، شناخته شده و متداول می باشد.

به عبارت دیگر، رمان های سیاسی و اجتماعی بسیاری را پس از پیروزی انقلاب کبیر فرانسه و انقلاب روسیه می توان برشمرد که علیرغم ظاهر داستانی، به علت پرداختن به مباحث عمده ی سیاسی و بیان منسجم و کم نظیر از اجتماع وحوادث سیاسی ، اجتماعی ، یکی از منابع تحقیق پژوهشگران تاریخ محسوب می گردند. رمان «جنگ و صلح» از نمونه هایی است که تحلیل صرف ادبی آن، حقیقتا ظلم به نویسنده است؛ هر چند به لحاظ ادبی نیز نقاط قوت بسیاری دارد. در ایران، به موازات آنچه در تاریخ نگاری و مستندنگاری شاهدیم، به جز چند نمایشنامه و داستان کوتاه، رمان تاریخی وجود ندارد. این در حالی است که بیان داستانی و استفاده از رمان. به جهت خصوصیات ویژه ی آن، از مله عامه پسندی و عامه فهمی عموم رمان ها و قابلیت القای برخی معنای خاص از طریق دیالوگ ها و فضاسازی های درون رمان، یکی از ابزارهای غیر قابل انکار در بیان رویدادهای تاریخی است که البته توجه به آن، در سال های اخیر، رشد چشم گیری داشته است. در حافظه ی تاریخی ما، داستان مشروطه، مشروطه ی مشروعه، ریختن خون شیخ فضل الله نوری با رأی دادگاه رسمی، تقابل در اندیشه ی سیاسی اسلامی ناب و التقاطی به وجود آورده و تجربه ای شد گران سنگ برای آیندگان که تا اندیشه ی خالص اسلامی محور قرار نگیرد این ره به جایی نخواهد رسید ؛ بلکه قربانی آن فقط پاسداران دین خواهند بود. در کنار پرداخت پژوهشی ، بیان داستانی توانمند از آن حادثه ، به فهم مفاهیم ذیل آن کمک بیشتری خواهد نمود که این کتاب داستان به همین قصد نگاشته شده است.

بریده‌ای از کتاب انجمن مخفی

سقوط مدام برف‌های آب‌گرفته بر کف حیاط آغاز شده. طنین از هم پاشیدگی‌شان در سرم می‌غرند. به در می‌زنند. کنده‌های سردِ زانو را به سینه کشیده‌ام. پیشانی‌ام بر طاق زانوها می‌رود؛ چون طفلی در تاریکخانه بطن مادر. بهلول در را باز می‌کند. عبا را بر سر کشیده است. ساق‌هایش از زیر بال‌های عبا بیرون افتاده است. پاچه شلوارش را تا زانو بالا زده است. پای برهنه‌اش را چند بار جا‌به‌جا می‌کند. برف‌ها می‌ریزند، اما اروسی از پایش کنده نمی‌شود. می‌نشیند. اروسی‌ها را پای دیوار تکیه می‌دهد. داخل می‌آید. می‌گوید از ساعتی قبل چند بار از بیرون دق‌الباب کرده که جوابی نداده‌ام و برای همین منتظر مانده تا بیدار شوم. می‌گویم حالم مساعد نیست. کابوس می‌بینم. در بیداری در هراس خوابم و در خواب از بیداری بیمناکم. از طرفی مادر پیر و برادر کورم در لواسانات متنظر خبری از آقاجان هستند و من در این ایام هیچ کاری را برای گشودن این گره پیش نبرده‌ام. زیر چشمی نگاهم می‌کند و دعا می‌کند این پریشانی‌ها مرتفع شود.»