تلخیص موضوعی امام‌شناسی

این اثر خلاصه‌ای از مجموعه ۲۳ کتاب «امام‌شناسی» تالیف علامه آیت الله سید محمدحسین حسینی تهرانی است که توسط محسن دریابیگی خلاصه شده است.

شیعه و پیدایش آن اختلاف فکری شیعه با عامه، اهمیت شناخت امام، منزلت شیعه درقرآن کریم، شیعه واقعی و…از مباحث کتاب است.

بریده‌ای از کتاب تلخیص موضوعی امام‌شناسی

منظور از اثناعشریّه افرادی هستند که به امامت دوازده تن از اهل بیت : مقرّ و معترف بوده ، و آن را دین خود قرار داده اند. شیعه در برابر این أئمه متواضع می باشد. آنان را صاحب ملکۀ عصمت می داند. و در حجیّت کلامشان عِدْل و عَدیل قرآن کریم : کتاب وحی آسمانی می داند. و بنابر حدیث ثقلین همانند کتاب الله گفتارشان عصمت دارد. افعال و پندارشان عصمت دارد. از ایشان خطا سر نمی زند، زیرا جواز خطا ملازم سقوط حجیّت اقوال ایشان است . و طبق حدیث ثقلین که آن ها را مقرون با کتاب ثابت ابدی غیر قابل خطا و غلط شمرده است ، عصمت و أبدیّت در گفتار و کردارشان امری است لازم و غیر قابل شبهه. زیرا در فرض جواز خطا و غلط و اشتباه برایشان، یا باید این خطا و غلط و اشتباه را هم در کتاب الهی جایز بدانیم، و در این صورت ملازم با فرض خطا و غلط در وحی خدا و أزلیّت و ابدیّت اوست، و این محال می باشد. و یا باید احتمال خطا را از امام سلب کنیم، و همانند کتاب الله وی را معصوم بدانیم ، و در این صورت نتیجه، استقامت و عصمت و برقراری ایشان در جمیع مراحل حیات بدون اندک غلطی و یا مختصر اشتباهی اثبات می شود چه در امور تبلیغیّه و ارشادیّه و امارت و ریاست بر مسلمانان ، و چه در امور شخصیّه و اجتماعیّه از معاملات ، و ردّ و بدلها، و داد و ستدها، و امثال ذلک . این است معنی امام در اصطلاح شیعه ، یعنی کسی که پیشوا و مقتدای عالمیان در امور ظاهریّه و باطنیّه ، اجتماعیّه و معنویّۀ روحانیّه ، مُلْکیّه و مَلَکوتیّه می باشد. و خداوند به وی در اثر اختیار عالی و ارادۀ انتخابیّۀ آن پیشوا در جمیع امور چنین مصونیّت و عصمتی را موهبت فرموده است. این امامان منحصر در دوازده تن هستند: اوّل آن ها امام علی بن ابیطالب امیرالمومنین علیه السلام و آخر آن ها امام حجّة بَقیّة الله : محمدبن الحَسَن العسکری - عجّل الله تعالی فی فرجه المبارک - می باشد. بنابر عقیده و ایمان راسخ شیعه پس از غیبت کبری آن حضرت حَیّ و زنده است ، و ولایت امور معنوی و مَلَکوتی عوالم در دست اوست، اما به واسطۀ غصب غاصبین خلافت و امامت، وی فعلاً در پردۀ غیبت نهان است تا ظهور کند و متصدّین و مباشرین سلطنت و امارت باطله بر مردم را کنار زند و خود او بر اساس طهارت سرِّیَّه و عصمت الهیّه و ولایت کبرای حقّۀ حقیقیّه، بر مردم حکومت نماید.لهذا این امامان عددشان که به تعداد نقباء بنی اسرائیل : دوازده نفر است کم و زیاد نمی گردد. یازده تا غلط است مثل کسی که مثلاً امامت را به حضرت امام حسن عسکری علیه السلام مختوم بداند، و سیزده تا نیز غلط است مثل کسی که غیر از حضرت بقیّة الله - أرواحنا فداه - برای خود امامی را بگزیند.البته این مطلب که ذکر شد بر اساس مُعْتَقَد و مذهب و اصطلاح شیعه می باشد، نه در لغت و استعمال عامّه که لفظ امامت و امام را برای مطلق پیشوائی که در امری از امور جلودار و پیشگام باشد به کار می برند. چنانکه در قرآن مجید آیاتی به همین عبارت در معنی مطلق پیشوا و مقتدا وارد شده است مثل آیۀ: وَالَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أزواجِنَا وَ ذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أعْیُنٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إماماً. «و (بندگان رحمن ) آنانند که می گویند: ای پروردگار ما! ببخش به ما از ازواجمان و از ذُرِّیَّاتمان کسانی را که موجب تری و تازگی چشمان ما باشند، و ما را برای متّقیان امام و پیشوا قراربده !»