شاه بی شین

‌روایت غالب در رمان «شاه بیشین» روایت دوم شخص است که فضای گستردهای از رمان را از آن خود کرده و به بازگویی زندگی شاهنشاه ایران می‌پردازد؛ از روزی که پدر با چکمه‌های خود پا به خانه می‌گذارد و خبر شاه شدن خود را می‌دهد تا روزی که این شاه از سر آوارگی از کشوری به کشور دیگر پناهنده می‌شود…

این روایت که به مانند همزادی برای شاه، او و اطرافیانش را دنبال می‌کند صرفا در دست شاه باقی نمی‌ماند و همسرش‏ فرح نیز بخش اندکی از بازگویی این تاریخ را عهده‌دار می‌شود؛ از روزهای فقر و فلاکت در پاریس تا مبدل شدن به زن اول دربار و شرکت در امور فرهنگی و…

در کنار این روایت اصلی، روایت دیگری وجود دارد که به توصیف خانواده‌های تهیدست در یکی از روستاهای دامغان می‌پردازد؛ خانوادهای کوچک در یک محیط روستایی و به دور از هیاهوی پایتخت و فضای شهری. این روایت که در تضاد با روایت اول قرار دارد تلاش می‌کند فاصله میان دربار پادشاه و مردم جامعه، افزایش نارضایتی و اعتراض و در ادامه انقلاب مردم ایران را به نمایش بگذارد.

این رمان در 20 فصل نوشته شده‏ و محوریت ماجراهای آن مربوط به زندگی شاه مخلوع (محمدرضا شاه پهلوی) است که از زمان تولد تا مرگ او را روایت می‌کند. داستان از زمان عمل جراحی شاه در مصر شروع می‌شود و سپس با نگاهی به گذشته، از کودکی تا لحظه مرگ محمدرضا از زبان او روایت می‌‏شود.

محمدکاظم مزینانی برای تنوع بخشیدن به اثر خود، این زندگی به ظاهر پر طمطراق، اما کسالت‌آور را از زاویه دیدهای مختلف روایت کرده تا فصل‌های مختلف رمان برای خواننده جذابیت لازم را داشته باشد. روایت رمان به شکل خطی نیست و بارها در طول روایت، شکست زمان در حوادث داستان اتفاق می‌افتد.

به غیر از زندگی شاه و اطرافیانش، نویسنده شخصیت‌های داستانی دیگری را هم وارد دنیای قصه کرده تا ابعاد خیال‌انگیز ماجرا به حاشیه رانده نشود. او با این شیوه نگارشی به استقلال شخصیت‌های داستان خود تاکید دارد و نمی‌خواهد راوی فقط ماجراهایی تاریخی را روایت کند…

‌‌‌‌‌‌‌‌‌

بریده‌ای از کتاب شاه بی شین

چشمت به چند زن می‌افتد که از آب بیرون می‌آیند و مثل ماهی‌های چاق‌وچله روی شن‌های ساحل می‌افتند چند مرد هم روی شن‌ها دراز کشیده‌اند و حمام آفتاب می‌گیرند برادرناتنی‌ات را به جا می‌آوری که دستش را تکیه‌گاه تن کرده و با خست به دریا نگاه می‌کند؛ دریای تو... افقی که تنها به‌خاطر تو به رنگ زمرد درآمده ماهی‌های پرنده‌ای که برای دیدن تو به هوا می. پرند مرجان که برای خوشامد تو رنگ‌به‌رنگ می‌شوند