تاریخ تطبیقی هنر، جلد 3

کتاب تاریخ تطبیقی هنر نوشته مرتضی گودرزی دیباج است . این کتاب در یک مجموعه چهار جلدی نگاشته شده است که هر جلد آن به بررسی تاریخ تطبیقی هنر در یک دوره ای اشاره دارد .

جلد اول به بررسی قرن پانزدهم و شانزدهم ، جلد دوم به قرن هفدهم و هجدهم ،جلد سوم قرن نوزدهم ،جلد چهارم قرن بیستم می پردازند . طبقه بندی مباحث کتاب در دوره های پنج ساله صورت گرفته و ابتدا زیر ساخت های سیاسی اجتماعی و سپس ادبیات و حوزه های دیگر هنری بررسی شده است. این کتاب آغاز بررسی را از سال 1900 شروع می کند .قرن بیستم قرنی مملو از بحران های مختلف سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و هنری است . در این قرن دگرگونی شگرفی در علوم و تئوری ها رخ می دهد و شاهد دگرگونی در تئوری های فیزیک ، علوم اجتماعی ، روان شناسی ، علوم تجربی و سایر علوم هستیم و همچنین شاهد ظهور شخصیت های ادبی و هنری چون پیکاسو ، بیکن ، میرو ، مونش و … هستیم .همه این تحولات و دگرگونی ها در کتاب توضیح داده شده است .ادبیات ، معماری ، نقاشی ، پیکر تراشی ، موسیقی و ویژگی هر کدام از این حوزه ها و افراد برجسته و صاحب نام هر کدام از حوزه ها در این کتاب توضیح داده شده است. به همین ترتیب در هر دوره مورد بررسی این حوزه ها شرح داده می شود.

بریده‌ای از کتاب تاریخ تطبیقی هنر

آیا مطالعه تاریخی فقط یک حوزه تحقیقی هنر می‌تواند درباره همان حوزه تخصصی از نظر ماهیت تأثیرات مختلف اعتقادی سیاسی‌اجتماعی فرهنگی و حتی اقتصادی و دیگر عوامل تأثیرگذار بر آن اطلاعات کافی و جامعی به خواننده و یا مخاطب بدهد؟ بدون تردید پاسخ مثبت نیست و اصولاً هر نوع مطالعه تاریخی حول یک محور تخصصی، نیازمند اطلاعات دیگری است که ارزیابی‌ها را در مورد آن برای مخاطب و محقق و هر جستجوگری کامل سازد. کلیتی در تاریخ هنر عادی و رایج هر حادثه و تحول هنری و حتی خلق اثری را همچون که جزءجزء می‌شود بررسی و مشاهده می‌کنیم؛ اما در بررسی تطبیقی رشته‌های تخصصی هر جزء تلألؤ و اشاره‌ای است به دیگر اجزاء در واقع کلیات تاریخ تطبیقی هنر در یک مسیر خطی و عرضی صحنه‌ای است که بازی جدی مناسبات جهانی هنر و پیوستن و بستن بی‌وقفه یگانگی و چندگانگی بر آن اجرا می‌شود و آنها را تماماً قابل‌رؤیت می‌کند بررسی تطبیقی تاریخ هنر در رشته‌های گوناگون با دمیدن یک نوع روح شناخت امکانی را فراهم می‌کند که سیمای دیگری از بسیط هنر را به‌یک‌باره بتوان دید. چنین روندی، فضای گسترده پویایی را پیشروی مخاطب می‌گذارد که بسیار جذاب‌تر از لذتی است که تنها با خواندن تاریخ یک‌رشته هنری به مخاطب دست می‌دهد. زیرا تاریخ هنرهای رایج و متعارف همواره و معمولاً با نوعی رادیکالیسم خود فرانگری و دستیابی به روابط میان رشته‌های گوناگون هنری را نادیده می‌گیرند هر چند مطالعه پیرامون یک‌رشته هنری مانند معماری و نقاشی مطالعه یا پژوهشی یگانه است؛ اما در عوض این یگانگی نمی‌تواند گفت‌وگوی پنهان و آشکار میان همه هنرها یا لااقل چند رشته و زیر ساخته‌ای اجتماعی فرهنگی آنها را بیان سازد. به این دلیل که موارد فراوانی در تاریخ هنر وجود دارد که علت آن در یک حوزه تخصصی و معلول آن در حوزه تخصصی دیگری است همچنان که گاه علت یک پدیده اساساً در خارج از حوزه و جامعه هنری قرار دارد.