فارابی، خیال و خلاقیت هنری

ابونصر محمد بن طرخان فارابی (۲۵۹ ـ ۳۳۹ ه‍ ‌ق) از نظر برخی تاریخ‌نگاران پارس‌نژاد و از نظر برخی دیگر ترک‌نژاد است. ابن ‌ابی‌اصیبعه در عیون‌الانباء، شهر‌زوری در تاریخ‌الحکما و ابن بلخ می‌دانند که جایی در افغانستان امروز است. نام محل تولد فارابی در حدود‌العالم به شکل فارسی‌ «پاراب» ذکر شـده است. اما ابن خلکان در وفیات‌الاعیان فارابی را اهل فاراب ماوراء‌النهر می‌داند که در قزاقستان امروز قرار دارد. هر دو منطقه، یعنی بلخ و ماوراء‌النهر، تحت حکومت پادشاهان ایرانی بوده است. فارابی علاوه بر مقام فلسفی و شهرت به معلم ثانی و ارسطوی‌ دوم، موسیقی‌دان و آهنگ‌ساز و نوازنده‌ی بزرگی بوده است. وی چند رساله درباره موسیقی دارد که می‌توان به این موارد اشاره کرد: المدخل فی ‌الموسیقی، الایقاعات، کلام فی‌ النقل مضافاً الی الایقاع، کتاب احصاء الایقاعات، الموسیقی الکبیر. کتاب موسیقی کبیر او نشان‌دهنده احاطه و تسلط او در این هنر است.