بیان در شعر فارسی

کتاب بیان در شعر فارسی را بهروز ثروتیان به رشته تحریر درآورده است. کتاب از ٩ بخش تشکیل شده است. در بخش اول، شکل خیال در بیتی از نظامی، در بیتی از حافظ و گونه هایی از آن بررسی شده است. بخش دوم را نویسنده به فن بیان از نظر قدما اختصاص داده است. در بخش سوم تشبیه یا همانندسازی مورد بررسی قرار گرفته و مواردی از قبیل ارکان تشبیه، تشبیه بلیغ، تشبیه پنهان، تشبیه پیوسته و … شرح داده شده است. در فصل چهارم مجاز و موضوعاتی چون قرینة مجاز، علاقه در مجاز، اقسام مجاز … بررسی شده است. در فصل پنجم به استعاره پرداخته شده و ایهام و کنایه در فصول ششم و هفتم توضیح داده شده است. اقسام نشانه ها و صحنه سازی در غزل نیز بخش های پایانی کتاب را تشکیل داده است.

نویسنده در این کتاب شواهد شعری از ابیات حافظ و نظامی را نیز برای فهم بیشتر در ادامه توضیحات هر بخش آورده است و بدان علت از ابیات این دو شاعر استفاده کرده که معتقد است اشعار این دو شاعر بیشتر از دیگران آراسته به راز و رمز فن بیان است. همچنین نویسنده برخی از اصلاحات نامأنوس فن بیان را به فارسی برگردانده است تا دشواری عبارات را قابل فهم گرداند. هدف ثروتیان از نگارش این کتاب آن بوده که دانشجویان رشته های زبان و ادبیات، به ویژه شاعران زبان های بیگانه و علاقه مندان به هنر و شعر و ادبیات را با روش شناخت شکل های خیال و اصول مرتب و مدوّن بیان ایرانی ـ اسلامی آشنا سازد.

بریده‌ای از کتاب بیان در شعر فارسی

«... شکل های خیال، یعنی تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه، موضوع فن بیان است. هر سخنور و سخن سنجی، به ضرورت هنر و پیشینه خود، ناگزیر از آگاهی با روش شناخت شکل های خیال است. اما در طول سالیان دراز، این آگاهی برای مردم فارسی زبان چندان دلپذیر و آسان نبوده و پیش درسی درازمدت با عنوان “زبان و ادبیات عرب” لازم داشته است...»