اصول بداهه‌نوازی موسیقی جَز

از سال‏‌ها پیش، که در جست‏وجوی فراگیریِ موسیقی جَز بودم، به علت دشواری دسترسی به منابع و نبود راهی مشخص برای آغاز یادگیری آن، همواره بر خود واجب می‏‌دانستم که اگر زمان مناسبی در اختیار داشتم، قلم به د..ادامه
  • قیمت: 175,000 تومان
    + -

توضیحات و مشخصات

از سال‏‌ها پیش، که در جست‏وجوی فراگیریِ موسیقی جَز بودم، به علت دشواری دسترسی به منابع و نبود راهی مشخص برای آغاز یادگیری آن، همواره بر خود واجب می‏‌دانستم که اگر زمان مناسبی در اختیار داشتم، قلم به دست گیرم و در حد توان شمعی فرا راه علاقه‏‌مندان به این موسیقی بیفروزم. دشواری اصلی، که […]

از سال‏‌ها پیش، که در جست‏وجوی فراگیریِ موسیقی جَز بودم، به علت دشواری دسترسی به منابع و نبود راهی مشخص برای آغاز یادگیری آن، همواره بر خود واجب می‏‌دانستم که اگر زمان مناسبی در اختیار داشتم، قلم به دست گیرم و در حد توان شمعی فرا راه علاقه‏‌مندان به این موسیقی بیفروزم.

دشواری اصلی، که امروز نیز برای هنرجویان وجود دارد، همان مشکل دیرپاست که حتی دنیای مجازی هم نتوانست از آن گره‏‌گشایی کند. مشکل ریشه‏‌ای در یادگیری موسیقی جَز «سردرگمی» است. هنرجو اغلب کمبود اطلاعات و سازمایه را مشکل اصلی ‏می‏‌پندارد، بعد ایراد را در کمبود مهارت می‏‌بیند. در ادامه، درگیر آن می‌‏شود که چطور از اطلاعات استفاده کند و درنهایت، خسته و کلافه از ساعت‌ها تلاش متمادی، افسوسِ ناتوانی در بداهه‌‏نوازی موسیقی جَز را سال‌ها به‌دوش می‌کشد. این در حالی است که پرسش‏‌هایی بدون پاسخ، مداوم، ذهن او را آزار می‌‏دهند:

ـ چرا هرچه بیشتر اطلاعات کسب می‏‌کنم، سطح نوازندگی من تغییر نمی‌کند؟

ـ چگونه از آموخته‏‌های قبلی به صورت محسوس و کاربردی در نواختن استفاده کنم؟

ـ نت را درست اجرا می‏‌کنم، اما صدای تولیدشده هیچ ارتباطی با موسیقی جَز ندارد! چطور ممکن است؟!

ـ نمی‏‌خواهم بی‌‏مقصود یک گام بلوز را بالارونده و پایین‏‌رونده بنوازم. چگونه به‏‌واقع بداهه‌‏نوازی کنم؟ (خوب می‌‏دانید منظورم چیست.)

ـ بعضی آکوردها هیچ ارتباطی باهم ندارند؛ چطور روی آن‏ها عبارتی مناسب بسازم؟

ـ یکنواخت اجرا می‏‌کنم؛ چگونه با تنوعِ بیشتری بنوازم؟

ـ دانستن چه گام‌هایی برای بداهه‌‏نوازی ضروری است؟

ـ ارتباط آکورد و تونالیته برای بداهه چیست؟

ـ اجزای تشکیل‏‌دهندة یک عبارتِ بداهه در موسیقی جَز کدام‌اند؟

ـ چگونه می‏‌توانم نت‏‌هایی خارج از آکوردهای پیشنهادی را اجرا کنم، اما کنترل جمله از دستم خارج نشود؟

ـ آیا شناخت اعداد متعددی که در مقابل آکوردها نوشته می‏‌شود برای بداهه‏‌نوازی ضروری است؟

ـ چگونه از پسِ اجرای تونالیته‏‌های دشوار برآیم؟

ـ آیا برای بداهه‏‌نوازی با ساز خودم به کتاب آموزشیِ ویژه‏‌ای نیاز دارم؟

ـ چگونه هنگام بداهه‌‏نوازی بدون مشکل از یک تونالیته به تونالیتة دیگر بروم؟

ـ جمله‏‌ای را که آغاز می‏‌کنم چگونه گسترش دهم؟ نت پایانی را چگونه انتخاب کنم؟

ـ آکوردهای لازم و مقدماتی برای اجرای یک بداهه‌‏نوازیِ استاندارد کدام‌اند؟

ـ چطور از نت‏‌های کروماتیکِ پیاپی به صورت هدفمند استفاده کنم؟

ـ وارون آکورد چیست و در بداهه‏‌نوازی چه کاربردی دارد؟

ـ اصلاً چه جمله‌ای مناسب چه آکوردی است؟!

از آنجا که طی سال‏‌ها با بسیاری از هنرجویان با پرسش‏‌هایی مشابه برخورد داشته‌‏ام، اولین توصیه‏‌ام این است که «عجله نداشته باشید» و درثانی، با حداقل‌ها شروع کنید. باور داشته باشید که بداهه‌نوازی جَز اگر به طور صحیح آموزش داده شود، از آنچه امروز فکر می‌کنید بسیار ساده‏‌تر است. این ادعا را با تمرین نکردن و به دنبال فوت کوزه‏‌گری گشتن اشتباه نگیرید. هیچ جادویی در کار نیست که با آن یک‏شبه بتوانید بداهه‌‏نوازی کنید و صحنه را به آتش بکشید! اما با انتخاب مسیر درست و اختصاص زمان کافی برای تمرین، به‌‏راحتی می‌‏توانید نکته‌های ضروری را بیاموزید.

باز هم تأکید می‌کنم: «حداقلی». با یادگیریِ سازمایه‌های ساده و یافتن ارتباط اصولی بین آن‏ها می‌‏توانیم قدم‌‏به‌‏قدم به پیچیدگی در بداهه‏‌نوازی نزدیک شویم. دوران اول ابتدایی را به یاد بیاورید. یک سال تحصیلی زمان بُرد تا حروف را بشناسید و شیوة نگارش آن‏ها را بیاموزید. اما، پس از یک سال، می‏‌توانستید جملات ساده را بخوانید و بنویسید. تصور کنید در آن زمان اگر می‌‏خواستید شعری از سعدی را بشنوید و درک کنید، و سپس آن را به‌‏سرعت بنویسید، چه پیش می‏‌آمد؟ مگر بدون یادگیریِ الفبا می‌‏توان نوشت؟ البته که می‌‏شود جملات را طوطی‏‌وار از روی کاغذی نقاشی کرد، اما نمی‌‏توان به عمق مطلب رسید. موسیقی جَز هم از این قاعده مستثنی نیست.

بداهه‌‏نوازی جَز، چنان‌که از نام کتاب پیداست، اصولی دارد. در کتاب حاضر، مبانی و مقدمات ضروری برای بداهه‌‏نوازی جَز را بررسی و واکاوی می‌‏کنیم و الفبای این سبک را فرامی‌‏گیریم. سپس، ساختارِ جمله‌‏سازی را تحلیل می‌‏کنیم، ارتباط آکوردها و تونالیته‏‌ها را شرح می‏‌دهیم و با به‌‏کارگیری آکوردها در بداهه‌‏نوازی آشنا می‏‌شویم. تمرینات کتاب به انتهای هر فصل مختص نیست و پس از بیان هر مطلب، نمونه‌‏ای ذکر می‏‌شود. در ادامه، پرسش‏‌هایی برای هنرجو طرح می‌گردد که لازم است، برای تسلط بیشتر، به آن‏ها پاسخ دهد. این تسلط شامل توانایی اجرای یک جمله در تونالیته‌های مختلف است. به‌تجربه دیده‏‌ام که برخی هنرجویان عبارات را فقط روی تونالیته‏‌هایی خاص اجرا می‏‌کنند و در مواجهه با دیگر تونالیته‏‌ها دچار سختی می‌‏شوند. این رویارویی باید طی تمرینات اتفاق بیفتد تا مهارت کافی هنگام اجرا وجود داشته باشد.

همان‏‌طور که پیش‌‏تر آمد، ساختار موسیقی جَز بر پایة بداهه استوار است. بداهه می‌‏تواند با ایجاد تغییری کوچک یا بزرگ در عبارت موسیقایی تمرین‏‌شده اجرا شود. نحوة تزئین و تغییر جملات و شیوة بسط و گسترش آن‏ها از دیگر مواردی است که در کتاب به آن می‏‌پردازم و الگوهای فراوانی از آن را معرفی می‌‏کنم. سعی بسیاری شد تا نمونه‏‌های پیشنهادی، در کنار حفظ روند آموزشی، متنوع باشند تا در هر قسمت با کاربردی جدید آشنا شوید.

دربارة آکوردهای موسیقی جَز صحبت فراوان است و در موارد متعدد پیچیدگی‏‌هایی برای نوآموزان وجود دارد. آگاهی از ساختار و شیوة نگارش آن‏ها از موضوعاتی است که در کتاب پیش رو به آن پرداخته‌‏ام؛ اما مباحث تکمیلی دربارة هارمونی موسیقی جَز را به کتاب دیگری وامی‌گذارم.

شیوة جمله‌‏سازی روی آکوردهای هفتم مینور، هفتم ماژور و هفتِ نمایان بخش دیگری از کتاب را تشکیل می‏‌دهد که درمجموع نود نمونه به همراه بررسی هریک ارائه شده است. تحلیل هریک از نمونه‏‌ها شما را در ساختارشناسی ارتباط آکوردها و جملات بداهه راهنمایی می‏‌کند. توالی استاندارد و پرکاربرد ii-V-I از دیگر موارد بررسی‌‏شده است که ضمن آشنایی با آن در تونالیته‏‌های ماژور و مینور، پنجاه نمونة کاربردی از آن در فصلی جداگانه برای تسلط هنرجویان ارائه می‌‏شود. تحلیل و تفسیر حرکت ملودی از دیگر مفاهیمی است که خواننده را با مبانی عبارات چندمیزانی آشنا می‌‏کند و هنرجو می‏‌آموزد که چگونه در بداهه‏‌نوازی پل‌‏های ارتباطی بینِ آکوردها را اجرا کند.

توصیه می‏‌کنم در کنار استفاده از کتاب حاضر، قطعات بزرگان موسیقی جَز را نیز بشنوید و به‌دقت بررسی کنید. در میان مطالب، به برخی از این آثار اشاره کرده‌ام. شاید در آغازْ کوشش برای نت‌‏نویسی این قطعات دشوار به نظر آید، اما حتماً راه‌گشاست. شما با بازنوازی آثار استادان این سبک، با نگرش آن‏ها آشنا می‌‏شوید و فهم بهتری از بداهه‌‏نوازی موسیقی جَز کسب می‌کنید.

پیشنهادم برای علاقه‏‌مندانی که مبانی موسیقی را نمی‌‏شناسند این است که در کنار کتاب از حضور مدرسی زبده بهره ببرند؛ تا هیچ نکتة مبهمی برایشان باقی نماند. مدرس مطلع با بازبینیِ تمرین‌ها می‏‌تواند شما را از خطاهای احتمالی باخبر کند و سرعت یادگیری را افزایش دهد. آن دسته از خوانندگانی که بنیان‌های نظری موسیقی را می‌‏دانند می‌‏توانند به‌‏آسانی از این کتاب به صورت خودآموز استفاده کنند. مطالعة بخش‏های ابتدایی کتاب، برای علاقه‏‌مندان آگاه از مبانی موسیقی، احتمالاً تکرار مکررات خواهد بود؛ بنابراین، بهتر است از آن‏ها بگذرند و جان کلام را در بخش‏های بعدی پی بگیرند.

کتاب پیش رو برای همة سازها کاربرد دارد. بخش‏‌های نت‌‏نویسی و همچنین تمرینات ارائه‌‏شده همگی در کلید «سل» هستند؛ بنابراین، نوازندگان سازهای انتقالی باید برای اجرای بخش‏‌های ذکرشده روش «انتقال» را به کار گیرند.

فراموش نکنید در نوازندگی وقوفِ نظری بر موضوعات یک روی سکه است و مهارت عملی در اجرای آن‏ها روی دیگر. بی‏‌شک، با برنامة تمرینی مدون می‏‌توانید، ضمن همراهی با مطالب نظریِ ارائه‏‌شده، توانمندی خود را در نوازندگی نیز افزایش دهید. ممکن است این پرسش مطرح شود که وقتی همه‌‏چیز به طور منسجم نت‏‌نویسی شده، پس نقش بداهه‏‌نوازی چیست؟! درست است. بعد از احاطة کامل بر مقدمات، هنگام اجرا باید از فرم، ریتم یا ملودیِ مشخص‌‏شده دوری کنید. این میزان از تسلط، در گرو اعتمادبه‌نفس و آگاهی از اصول ابتدایی است. آنجاست که در جایگاه هنرمند، طالبِ اتفاقاتِ از قبل نامعلوم در موقع اجرا هستید.

کوشیده‏ام در تألیف، گردآوری و نت‌‏نویسی «اصول بداهه‏نوازی موسیقی جَز» موضوعات و نمونه‏‌ها را به‌‏دقت انتخاب کنم تا رویکرد کاربردی به نوازندگی تا حد امکان حفظ شود. در خاتمه، جانِ کلام آنکه:
کتاب «اصول بداهه‌نوازی موسیقی جَز» ره‏آوردی است برای آن‏ها که می‏‌خواهند لذت بداهه‌‏نوازی در آنات اجرای موسیقی جَز را آگاهانه تجربه کنند.

مشخصات

  • شابک:

    9786001757563

  • قطع:

    رقعی

  • تعداد صفحه:

    232

  • سال انتشار شمسی:

    1401

  • نویسنده:

    امیر شهابی،

پدیدآورندگان

  • امیر شهابی

    نویسنده یا مولف کتاب اصول بداهه‌نوازی موسیقی جَز

ثبت نظر و نظرات

ورود / ثبت‌نام
لطفاً شماره موبایل خود را وارد کنید:
برگشت
کد تایید را وارد کنید
ارسال مجدد کد تا دیگر
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
درخواست بازیابی رمز عبور
لطفاً پست الکترونیک یا موبایل خود را وارد نمایید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
ارسال مجدد کد تا دیگر
ایمیل بازیابی ارسال شد!
لطفاً به صندوق الکترونیکی خود مراجعه کرده و بر روی لینک ارسال شده کلیک نمایید.
تغییر رمز عبور
یک رمز عبور برای اکانت خود تنظیم کنید
تغییر رمز با موفقیت انجام شد