موسیقی رمضان در ایران

«کتاب موسیقی رمضان در ایران» نوشته هوشنگ جاوید،‌ به بررسی و تحقیق در مورد نغمه‌هایی آشنا در خاطرات نه‌چندان دور ایرانیان می‌پردازد. آواها و نغمه‌های سحرخوانان، سال‌ها زینت‌بخش شب‌های رمضان بوده و این شب‌ها را تبدیل به یکی از خاطره‌انگیزترین شب‌های سال کرده است. بخش‌بندی کتاب بسیار دقیق صورت‌گرفته و در هر بخش جزئیات مربوط به هر مراسم به دقت ذکر شده است. هوشنگ جاوید، در بخش اول این کتاب، ضمن بررسی آیین‌های مربوط به ماه رمضان، از قبیل پیش‌خوانی رمضان،‌ موسیقی رویت هلال، ‌آواها و نواهای بیداری و سحرخوانی،‌ به بررسی تک‌تک این آیین‌ها در نقاط مختلف ایران می‌پردازد. یکی از نکات قابل تقدیر در این بخش از کتاب،‌ سازشناسی موسیقی رمضان در ایران است.
هوشنگ جاوید با تکیه بر تخصص خود در حوزه موسیقی،‌ به بررسی سازهای کوبه‌ای، زخمه‌ای و بادی مورد استفاده سحرخوانان در شهرها و روستاهای مختلف ایران می‌پردازد. این امر باعث شده تا این کتاب مورد توجه اهالی موسیقی به‌خصوص دانشجویان و پژوهشگران موسیقی قرار گیرد. در بخش دیگری از کتاب، آوازهای ماه رمضان در شهرهای مختلف ذکر شده است. در این بخش همچنین تصاویری از نوازندگان، مداحان و سحرخوانان معروف هر شهر گنجانده شده است. از دیگر نکات قابل توجه در این کتاب، ذکر اشعار مورد استفاده سحرخوانان در مناطق مختلف ایران است. در ادامه، آیین نقاره‌زنی در ماه رمضان مورد بررسی قرار گرفته است.
هوشنگ جاوید، با استناد به منابع به‌جا مانده از تاریخ کهن ایران، ریشه‌های آیین نقاره‌زنی را مربوط به دوران پیش از اسلام می‌داند و معتقد است ایرانیان در اوقات خاص از جمله برآمدن آفتاب و هنگام جنگ، از سازهای کوبه‌ای مانند نقاره استفاده می‌کردند. مصاحبه با سحرخوانان در نقاط مختلف ایران و بیان خاطرات ایشان،‌ یکی از بخش‌هایی است که مطالعه آن‌ برای خوانندگان خالی از لطف نیست. کتاب «موسیقی رمضان در ایران»، تحقیقی ارزشمند است درباره هنر سحرخوانی در ایران؛ هنری که به واسطه ظهور رسانه‌های جمعی مانند رادیو و تلویزیون رو به فراموشی است. این کتاب که همراه یک لوح فشرده حاوی الحان موسیقی ماه رمضان ارائه شده است،‌ مجموعه‌ای ارزشمند جهت ثبت خاطرات شب‌های رمضان در ایران است.