گپ و گفت با منصوره قنادیان؛ شرح فراق برادر جا مانده

سوژه این کتاب برایم جذاب بود
«هنوز برادرم هست» از تازه‌ترین آثاری است که روانه کتا‌بفروشی‌های کشورمان شده، کتابی به قلم منصوره قنادیان که حاصل پژوهش مشترک محمد و زینب رستمی به شمار می‌آید و کتابی با حجم بیش از یک‌هزار صفحه است. منصوره قنادیان درباره چرایی انتخاب زندگی شهید عباس رستمی برای تألیف تازه‌ترین نوشته‌اش به «ایران» می‌گوید: «اینکه چرا سراغ زندگی شهید رستمی رفتم به جذابیت سوژه‌اش بازمی‌گردد. راستش من قبل از این کتاب، فقط از شهدای مدافع حرم نوشته بودم؛ دلیلش هم این بود که بنا بر سن‌وسالم، درکی از سال‌های جنگ نداشتم. با این حال وقتی فهمیدم اینها برادر دوقلوی همسان بوده‌اند که یکی از آنان زنده‌ است و هنوز هم برادر شهیدش را شریک غصه‌ها و تنهایی خود می‌داند و حتی تأکید دارد که حضورش را احساس می‌کند، علاقه‌مند کسب اطلاعات بیشتر درباره آنان شدم.»
این نویسنده ادبیات پایداری ادامه می‌دهد: «مشغول همکاری در پروژه دیگری بودم که خیلی اتفاقی به مستنداتی درباره شهید عباس رستمی رسیدم. اطلاعات و مصاحبه‌های مرتبط با وی میان صفحات روزنامه پیچیده شده بودند که همین توجه‌ام را جلب کرد. کنجکاو شدم ببینم آن کاغذها چه اطلاعاتی را شامل می‌شوند. وقتی آنها را خواندم با یکسری مصاحبه‌ها و مستندات روبه‌رو شدم. بعد هم علاقه‌مند کامل کردن آن اطلاعات شدم و سراغ برادر دوقلوی این شهید رفتم.»
در اطلاعات مندرج درباره این کتاب از زینب و محمد رستمی به عنوان افرادی یاد شده که بخشی از پژوهش‌های مرتبط با کتاب با همراهی آنان انجام شده؛ قنادیان در توضیح بیشتر می‌گوید: «زینب، دختر محمد، برادر دوقلوی شهید رستمی است. مصاحبه‌های زینب جزو همان اطلاعاتی بودند که قبلاً جمع‌آوری شده و در آن شکل جالبی که گفتم نگهداری می‌شدند. برای تکمیل اطلاعات سراغ محمد، برادر دوقلوی این شهید رفتم؛ همکاری بسیار خوبی داشت؛ آنچنان که حتی اگر سؤالی درباره همرزمان شهید عباس داشتم به جای من سراغ آنان می‌رفت و با جواب بـاز می‌گشت.»
این نویسنده در پاسخ به اینکه روند پرداخت به خاطرات و زندگی شهید عباس رستمی را از کدام برهه زندگی‌اش آغاز کرده، تصریح می‌کند: «راوی کتاب هم محمد است؛ ماجرا از تولد و دوره کودکی‌شان شروع می‌شود. دو پسربچه دوقلو که در کتاب شرحی از شیطنت‌ها و ماجراهایی را که در سال‌های کودکی و نوجوانی پشت سر می‌گذارند، می‌خوانید. نکته‌ای که برای خودم جالب بود، ماجراهایی است که محمد درباره خاطرات مشترک‌شان گفت؛ از خاطرات مدرسه رفتن و حتی دستفروشی کردن. آنان خیلی فعال بوده‌اند. محمد برای من شرح داد که چطور عباس سر از جبهه درمی‌آورد.»

جنگ در حکم گنجی است که زاویای بسیاری از آنها پنهان مانده
به گفته قنادیان، مادر خانواده خیلی زود از دنیا می‌رود، زمانی که اینها به جوانانی بیست تا بیست‌ودو ساله تبدیل می‌شوند خواهران‌شان نیز همگی ازدواج کرده و آنان می‌مانند با پدر پیری که نیازمند مراقبت بوده است. دو برادر با هم قرار می‌گذارند که عباس روانه جبهه شود و محمد هم از پدر پیرشان نگهداری کند؛ به‌خصوص که پدر بنابر شرایط سن‌و‌سالش راضی به اعزام محمد به جبهه نبوده است.
نویسنده کتاب «هنوز برادرم هست» ادامه می‌دهد: «شرح فراق یکی از وجوه بارز در روایتی است که در کتاب می‌خوانید؛ این دو برادر وابستگی عاطفی زیادی به یکدیگر داشته‌اند. عباس که عازم جبهه می‌شود خیلی زود به مقام شهادت می‌رسد و محمد می‌ماند با دلتنگی برادر شهیدش. این کتاب کاملاً مبتنی بر مستندات است؛ منتهی از آنجا که جامعه هدف مخاطبان را گروه نوجوان و جوان انتخاب کرده‌ام طی تألیف آن کوشیده‌ام تا به زبان و با ساختار نگارشی آثار داستانی، مضمونی واقعی را با جذابیت‌های نوشتاری پیش روی خوانندگان کم‌سن‌و‌سال بگذارم. بنابراین با وجود آنکه گاهی به ناچار از تصویرسازی بهره برده‌ام اما هیچ‌یک از واقعیت‌ها را تغییر نداده‌ام.» آن‌طور که قنادیان تأکید دارد، کتاب «هنوز برادرم هست» سال 98 آماده انتشار می‌شود، اما به دلایلی از جمله شیوع کرونا زمان انتشار آن به تعویق می‌افتد تا اینکه بالاخره طی چند روز اخیر منتشر شد. او می‌گوید: «به گمانم پرداخت به موضوعاتی از این دست که جوانان، نقش‌آفرینان اصلی‌ آنها هستند برای مخاطبان کم‌سن‌و‌سال جذاب‌تر است؛ اینکه بدانند قرار نیست همیشه با آدم‌هایی دور از دسترس و خاص به عنوان قهرمان‌های سرزمین خود روبه‌رو شوند نکته بسیار مهمی است.
برای خود من هم مهم بود به سوژه‌ای زمینی بپردازم که برای مخاطب هم جذاب و از سویی قابل هم‌ذات‌پنداری باشد.» قنادیان در پایان خاطرنشان می‌کند: «همان‌طور که مقام معظم رهبری هم پیش‌تر فرموده‌اند؛ جنگ در حکم یک گنج است که هنوز زوایای پنهان زیادی را شامل می‌شود. معتقدم جای خالی چنین خاطراتی در عرصه کتاب دیده می‌شود؛ امیدوارم متولیان فرهنگی همت بیشتری برای حمایت از انتشار و توزیع این آثار به خرج دهند، بویژه این روزها که نوجوانان و جوانان با شدت یافتن تبلیغات منفی کشورهای غربی روبه‌رو هستند. در این بین وظیفه من و دیگر اهالی کتاب است که برای آگاه‌سازی این مخاطبان بکوشیم و بخشی از واقعیت سرزمین‌مان را پیش روی آنان بگذاریم.» به گفته منصوره قنادیان یکی از اقدامات لازم در عرصه فرهنگ و هنر این است که اهالی این عرصه‌ها در همراهی با متولیان فرهنگی، آثار سازنده جنگ را از اعماق آن بیرون کشیده و نه تنها به مخاطبان ایرانی، بلکه به جهانیان نشان داده و عرضه کنند.

منبع: روزنامه ایران