جریان‌شناسی شعر دفاع مقدس

«حبیب الله مهرجو» برای اولین بار در کتاب «جریان شناسی شعر دفاع مقدس» به بررسی و پژوهش این مقوله پرداخته است.

ادبیات هر کشوری ریشه در بنیانهای فرهنگی و اجتماعی آن کشور دارد و مانند سایر ابعاد فرهنگی یک ملت هنگامی زنده و جاویدان باقی میماند که متأثر از واقعیات زندگی و به دور از ملاحظات سیاسی زودگذر باشد. اگر میبینیم آثاری مانند «شاهنامهٔ فردوسی»، «مثنوی معنوی»، «دیوان» حافظ، «بوستان» و «گلستان» سعدی و آثار دیگری از این قبیل، پس از گذشت قرنها هنوز در دل توده‌های مردم ما جا دارد و عامهٔ مردم از خواندن و شنیدن آنها لذت میبرند، به این علت است که ریشه در واقعیات زندگی و فرهنگ مردم کشور دارد. ادبیات دفاع مقدس نیز به عنوان نوعی از ادبیات، نه تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلکه بیشتر از سایر انواع ادبیات باید متکی بر واقعیات جامعه و نشئت گرفته از فرهنگ عامه مردم باشد.

بریده‌ای از کتاب جریان‌شناسی شعر دفاع مقدس

در طبقه‌بندی زمانی جریان شعر دفاع مقدس، ما به سه دهه می‌رسیم: دهه اول: که دهه جنگ و دفاع است؛ دههٔ دوم: دهه‌ای که جنگ تمام شده، اما تأثیرهای آن هنوز نمایان است؛ دهه سوم: دهه ثبت حماسه دفاع مقدس و تفکر ماندگاری این حماسه در فضای شعر و شاعران است. ادبیات هر دوره را باید در عوامل سیاسی و اجتماعی به‌وجودآورندهٔ آن جویا شد، زیرا در آن صورت است که میتوان دربارهٔ زبان، فکر، فرم شعر، نوع ادبی و حتی آرایه‌های آن اظهارنظر کرد. ادبیات دفاع مقدس، ادبیاتی است که با جنگ متولد شد و هر چه از سالهای آغازین جنگ فاصله میگرفت، به رشد و تکامل خود نزدیک می‌شد، از همان آغاز جنگ تحمیلی ضرورت توسعه و گسترش این ادبیات، مشخص مبرهن و روشن بود.