چهار فصل کوچ

بر این اساس در فصل « مدیـریت و رهبری» با دو تن از آزدگان به نام های جهانبخش شاکری و مجید غلاث گفت و گو شده و در فصل «بهداشت و درمان» هم با غلامرضا ادریسی، محمدعلی جعفری محمد محمدی و حسن خراسانی در این باره مصاحبه های جذابی صورت گرفته است که به ویژه از نظر بافت روایی آنها و رویکرد ریزپردازانه مصاحبه شونده ها در تشریح خاطرات دوران اسارت، وضعیت حاکم بر اردوگاه های حزب بعث عراق و ذکر حالات و آنات روحی اسرا در یکی از دشوارترین موقعیت های زیستی بشر شایسته تامل است. محمدرضا ورسیده، حسین امیری فر و… دیگر آزادگانی هستند که ذیل موضوع «ورزش و سرگرمی ها» در اردوگاه های اسرا به گفت و گو پرداخته و به تشریح خاطراتشان در این باره پرداختهاند؛ در فصل «ادب و هنر» با ناصر ثریایی، محسن خرمدل و… صحبت شده و در فصل «سوگواری، قرآن ، روزه» نیز با علی آقامعلی لو، اکبر کریمی و… گفت و گو شده است.

همچنین در ابتدای هر فصل اطلاعاتی مستوفا در مورد آن آزاده از جمله اطلاعات مربوط به زمان اسارت، نام منطقه، اردوگاه و… قید شده است. با خواندن خاطرات این آزادگان سرفراز به سازماندهی و انسجام تحسین برانگیزی که اساسا در تمامی فعالیت ها میان آنها برقرار بوده پی می بریم و نقش اعجازگر وحدت در تحقق آمال و امیال بشری را بی واسطه نظاره میکنیم. به طور نمونه میتوان به بخش هایی از کتاب که به انعکاس خاطرات روزهای پیش و پس از قطعنامه 598 سازمان ملل و واکنش اسرای ایرانی در مواجهه با این رویداد اثرگذار اختصاص دارد اشاره کرد. نحوه شکل گیری رهبری مخفی در میان اسیران ایرانی و تشکیل گعده های پنهان به منظور اتخاذ راهبردی انسجام یافته و خردمندانه در برابر عوامل نظامی اردوگاه از زیباترین قسمت های کتاب است که از ابعاد متنوع و گوناگونی میتواند مورد بازخوانی و استفاده قرار بگیرد. مطالعه این کتاب، به ویژه برای مخاطبان نسل های سوم و چهارم انقلاب اهمیت فر اوانی دارد و میتواند در آشنایی بیشتر آنها با تاریخ دوران پرافتخار دفاع مقدس موثر باشد.

‌‌‌‌‌‌‌‌‌

‌این کتاب بخشی انجام یافته از طرح تحقیقاتی کلانی است که به منظور گردآوری و تدوین موضوعی خاطرات اسیران ایرانی در عراق با نام «فرهنگ آزادگان» فراهم شده است.

بریده‌ای از کتاب چهار فصل کوچ

گاهی اوقات برای جلوگیری از بیماری هایی مثل دیفتری، کزاز، حصبه و ... واکسن می زدند که واکسن زدنشان هم جنبه سیاسی داشت تا بهداشتی. مثلا قبل از دهه اول محرم واکسن می زدند که معمولا همراه با عوارض جانبی مثل تب، بی حالی، سردرد و ... بود و باعث می شد بچه ها توانایی جسمانی برای عزاداری نداشته باشند. هیچ تاسوعا و عاشورایی آب نداشتیم. بنابراین، یکی دو روز مانده به تاسوعا و عاشورا، بچه ها آب ذخیره می کردند؛ چون برای دستشویی و طهارت مقید بودیم. صفحه 169