حمید حسام: عرفان «بازی‌دراز» را در سلوک شهید حسن ترک می‌بینیم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، حمید حسام از جمله نویسندگان پرکار و نام‌دار ادبیات پایداری و دفاع مقدس است. وی که سابقه نگارش کتاب‌های «هفتاد و دومین غواص»، «وقتی مهتاب گم شد» و «خداحافظ سالار» را در کارنامه خود دارد، با جدیدترین اثر خود، «فانوسی که افسانه نبود» به سی وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب آمده است. وی با حضور در غرفه انتشارات سوره مهر چند دقیقه‌ای در مورد کتاب خود صحبت کرد.

حمید حسام در معرفی کتاب «فانوسی که افسانه نبود» گفت: شخصیت اصلی و محوری این کتاب شهید حسن ترک است که در ۲۳ سالگی در عملیات والفجر ۸ توسط تک تیرانداز‌های دشمن به شهادت رسید. فرمانده ۲۳ ساله‌ای که ۴ سال از ۸ سال دفاع مقدس را در جبهه جنگیده است. این شهید، فرمانده گردان لشکر ۲۷، محمد رسول الله تهران و اولین فرمانده گردان کمیل بوده است. بعد از آن در لشکر ۳۲ انصار الحسین استان همدان فرمانده طرح و عملیات بود. یعنی تصمیم‌سازی و تدابیر ایشان و همکاران‌شان مبنای عملیات‌های بزرگی بوده است.

وی افزود: نکته قابل تامل این است، جوانی که زمان شهادت ۲۳ سال داشته است، دارای چه نبوغی بوده که شهید همدانی در لشگر ۳۲ انصار و شهید همت در لشگر ۲۷ محمد رسول الله به ایشان به عنوان یک جایگاه اتاق فکر اعتماد می‌کنند. برای من به عنوان کسی که از ابتدای ورودشان به سپاه استان همدان و آغاز جنگ ایشان را می‌شناختم، فراتر از شخصیت رزمی که اشاره کردم، جایگاه معرفتی، اعتقادی و جذابیت اخلاقی و عرفانی ایشان حائز اهمیت است. اگر حمل بر مبالغه نباشد، در این کتاب با انسانی طرف هستیم که سلوک شخصی‌اش در بستر جهاد یک نسخه اعتقادی معرفتی است. به تعبیر شهید بهشتی، عرفان «بازی دراز» را می‌توانیم در منش و رفتار و سلوک شهید حسن ترک ببینیم.

وی افزود: وجه تمایز این عرفان با عرفان‌های در فضای آرامش و خلوت‌های دنج محراب و مسجد و در محیط‌های غیر جنگی این است که آتش جنگ، تازیانه سلوک است. یعنی سختی‌ها، دشواری‌ها، رنج‌ها، زخم‌ها و صبر از انسان‌ها به تعبیر قرآن یک زبرالحدیدی می‌سازد که امروز باور به آن سخت است، یعنی باور پذیری آن برای خواننده دشوار می‌شود.

حسام در ادامه بیان کرد: در مقدمه گفتم که خواننده حق دارد این قلم را مورد نقد قرار داده و بگوید آنقدر شهدا را دست نیافتنی نکنید. اما این شهید کسی است که بیشتر مفاتیح را حفظ است. صوت بسیار دلنشینی دارد که زیارت‌خوان شب‌های عملیات بوده است. او تسلط عجیب و اعجاب‌آوری به قرآن دارد و در ۱۵ سالگی استاد قرآن بود. این همه نبوغ زودرس برای آدمی با این فضائل برای مخاطب امروز باور پذیر نیست، برای همین مقدمه کتاب از اول گویای این مورد هست که حسن ترک افسانه نبود.

حسام با اشاره به ویژگی‌های اخلاقی شهید ترک گفت: در این کتاب به طور جداگانه درباره سلوک به شکل انتزاعی ننوشتیم. دقیقا فضای رزم، جهاد و شهادت را ترسیم کردیم. اینکه پشت خاکریز چه اتفاقاتی رخ داده یا لوکیشن و جغرافیای جنگ را ترسیم کردیم، اما آن‌چه خواننده برداشت می‌کند، کنش‌های اخلاقی و این رفتار‌های متکی به معرفت شهید حسن ترک است.

وی افزود: این گونه نیست که مثلا فصلی را به عنوان معرفت اعتقادی و بخشی را به عنوان رزم جدا کنیم. اینها باهم ممزوج و درهم آمیخته است و پیوند مستمری دارد. این شهید حتی در شب شهادتش در یادداشت‌های شخصی خود، همچون خبرنگاری که ۳ شبانه روز نخوابیده رزم را تصویر می‌کند. انگار آنجا پشت آن خاکریز‌ها شهدا خوابیده‌اند و حتی فرصتی برای انتقال مجروحان به عقب نیست. این داستان‌ها را گزارش می‌دهد، اما به گفته دیگران، این شهید در خلوت خود در جاده‌ای که تانک‌های دشمن به صف شده‌اند که خط را پس بگیرند، نماز شب می‌خواند.

او در پایان عنوان کرد: نکته اینجاست که این سِر معنوی در حدیث دیگران بازگو می‌شود. اینطور نیست که خود شهید اظهار کند. این بازتابی از آیینه ذهن ۸۵ نفری است که با آنها مصاحبه شده است. یعنی این منش و سلوک اخلاقی و عرفانی از زبان دیگران گفته شده است. نکته دیگر اینکه این کتاب از زبان خود شهید به صیغه اول شخص روایت می‌شود.